ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΛΑΤΟΜΕΙΟ ΜΥΛΟΠΕΤΡΩΝ ΣΤΗΝ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟ ΤΟΥ ΒΡΑΣΙΔΑ (ΝΕΑ ΠΕΡΑΜΟΣ)

Πηγαίνοντας για τον κόλπο του Βρασίδα στην Ν. Πέραμο Καβάλας στην δεύτερη παραλία δεξιά όπως φαίνεται και από την αεροφωτογραφία του google earth υπάρχει ένα μοναδικό θέαμα για την περιοχή μας το οποίο θα αντικρίσει ο επισκέπτης η ο λουόμενος.

Εκεί που σκάει το κύμα και κατά μήκος της παραλίας το έδαφος είναι βραχώδες και γεμάτο περίεργους κύκλους.Η παραλία αυτή ήταν ένα λατομείο Μυλόλιθων η αλλιώς Μυλόπετρων.

Τα γεωλογικά στοιχειά των λατομείων της περιοχής είναι τα ακόλουθα.Το φυσικό κροκαλοπαγές λιθόδεμα είναι ασβεστικός ψαμμίτης.Οι κροκάλες,οι λαπύτες,τα χαλίκια,οι ψηφίδες και η άμμος είναι πετρώματα που προέρχονται απο θρυμμάτισμα άλλων πετρωμάτων και λέγονται θραυσματογενοι η κλασσικά πετρώματα.Η ιδιότητα τους να κατακάθονται στα νερά που τα μεταφέρουν τους δίδει και την ονομασία ιζηματογενών πετρωμάτων.Στην περίπτωση που οι κροκάλες,οι λαπύτες,τα χαλίκια,οι ψηφίδες και η άμμος συγκολληθούν με κάποια ορυκτή συνδετική ύλη η οποία και αυτή κατακάθεται στα νερά των ποταμών η της θάλασσας,σχηματίζονται τα αντίστοιχα πετρώματα,κροκαλοπαγή,λαπυτοπαγή,χαλικοπαγή και από την άμμο ψαμμίτες και αμμόλιθοι.Οι ψαμμίτες ανάλογα με την σύσταση υλικού που συνδέει τους κόκκους μεταξύ τους διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες.

α)Ασβεστικοί ψαμμίτες

β)Ορθοχαλαζίτες

γ)Αργιλικοί ψαμμίτες

δ)Σιδηρομιγοί ψαμμίτες

Όλα τα παραπάνω λιθοδέματα έχουν μεγάλη αντοχή και σκληρότητα.Οι γεωλογικού σχηματισμοί της περιοχής είναι πλειοκαινικοί  (ηλικίας δηλαδή 5 εκατομμυρίων ετών) με θαλάσσιες και υφάλμυρες αποθέσεις.Τα κυρία πετρώματα ειναι ψαμμίτες,μάργες,ασβεστόλιθοι και γύψος θαλάσσιου και υφάλμυρου περιβάλλοντος. 

Το πέτρωμα της παράλιας είναι επί φυσικού κροκαλοπαγές λιθοδέματος.

Η παράλια έχει στρογγυλά κενά διαφόρων διαμέτρων (περίπου από 50cm έως και 1,20cm) που σημαίνει ότι αποκολλήθηκαν με επιτυχία οι λίθοι όπως επίσης φαίνονται λαξευμένοι λίθοι οι οποίοι τελικά δεν ολοκληρώθηκαν (λόγο κακής ποιότητας του πετρώματος,λάθος στην λάξευση,σπάσιμο της πέτρας η κάποιου κομματιού) με τα σημαδια της κυκλικής λάξευσης να παραμένουν ορατά.

Η ανόρυξη των Μυλόλιθων ήταν μια επίπονη διαδικασία καθώς με τα τεχνικά μέσα της εποχής (σφυρί καλέμι) έπρεπε να χαραχθεί ο κύκλος με την διάμετρο που χρειαζόταν,μερική διάνοιξη της οπής του άξονα και μετά κάθετη κοπή του κύκλου με βάση το πλάτος που ήθελαν και υπολογιζόταν στα 20 εως 40 εκατοστά συν περίπου άλλα 5.Οι χαράξεις πάνω στην επιφάνεια του λιθοδεματος άρχιζαν πάντα από κάποια Άκρη του νταμαριού ώστε να είναι δυνατή με πλατύ καλεμι,σφηνα και λοστό η από τα πλάγια οριζόντια αποκοπή του κάτου μέρους του πρώτου μυλολίθου.

Η κάθετη κοπή ήταν αρκετά επιπονη,Για κάθε μυλόλιθο διαμέτρου 1,20cm έπρεπε να πελεκηθεί αυλάκι μήκους 410cm,πλατους τουλάχιστον 10cm και βάθους 25-45cm.Ολα αυτά απαιτούσαν εργασία 3 ήμερων Ακολουθούσε η από τα πλάγια με τα εργαλεία που αναφέρονται παραπανω,οριζοντια αποκοπή του κάτω μέρους.Η κάθετη κοπή ήταν αρκετά επιπονη,Για κάθε μυλόλιθο διαμέτρου 1,20cm έπρεπε να πελεκηθεί αυλάκι μήκους 410cm,πλατους τουλάχιστον 10cm και βάθους 25-45cm.Ολα αυτά απαιτούσαν εργασία 3 ήμερων Ακολουθούσε η από τα πλάγια με τα εργαλεία που αναφέρονται παραπανω,οριζοντια αποκοπή του κάτω μέρους.Η κάθετη κοπή ήταν αρκετά επιπονη,Για κάθε μυλόλιθο διαμέτρου 1,20cm έπρεπε να πελεκηθεί αυλάκι μήκους 410cm,πλατους τουλάχιστον 10cm και βάθους 25-45cm.Ολα αυτά απαιτούσαν εργασία 3 ήμερων Ακολουθούσε η από τα πλάγια με τα εργαλεία που αναφέρονται παραπανω,οριζοντια αποκοπή του κάτω μέρους.

Περίπου ενα ποσοστό εως και 10% ειχε αποτυχημένη αποκόπη

Μετά την αποκοπή οι μυλόλιθοι επεξεργαζόταν επιτόπου με λείανση των πλευρών του ώστε να μην έχουν το παραμικρό ελάττωμα καθώς το κόστος μεταφοράς ήταν υψηλό.

Οι περισσότεροι μυλόλιθοι της περιοχής περίπου το 95% ζύγιζαν απο 700-1100 κιλά,είχαν διάμετρο από 100-120cm και πάχος 25-40cm ενώ το υπόλοιπο 5% είχε διάμετρο 30-40cm και πάχος 15-25cm.

Η χρονολόγηση του λατομείου όπως αναφέρει και στην εργασία του ο κ.Νίκος Ρουδομέτωφ 

(Λατομεία μυλόλιθων στην Περαία Θάσου,η χρήση τους στο νησί και την ενδοχώρα) εξαρτάται από 2 στοιχειά.Το ένα είναι ότι έχουν βρεθεί  αγγεία σε απόσταση 25 μέτρων από τον τελευταίο ίχνος του λατομείου,κορινθιακού τύπου του 6ου αιώνα π.Χ.με λεπτή εγχάρακτη διακόσμηση άρματος και αρματηλάτη.

Το 2ο στοιχείο χρονολόγησης είναι η θέση του λατομείου  που σήμερα όπως φαίνεται και από τις φωτογραφίες βρίσκονται πάνω στο κύμα της θάλασσας άλλα και ως ένα μέτρο μέσα σε αυτήν.
Η θέση του λατομείου και της παραλίας πλήττεται συχνά απο θαλασσοταραχές καθώς βρίσκεται στην πλευρά ανοιχτα του Αιγαίου Πελάγους.Η ανόρυξη των μυλόπετρων προϋπόθετε μια ευκολία κινήσεων και άνεση στην εργασία που σημαίνει οτι δεν έπρεπε να υπήρχε επαφή με την θάλασσα.Ο κ.Ρουδομετωφ στην εργασία του αναφέρει οτι πιθανόν το λατομείο να βρισκόταν πάνω από ένα μέτρο της σημερινής στάθμης της θάλασσας. Θεωρητικά λοιπόν το λατομείο χρονικά δείχνει να συνδέεται με την Αρχαία Οισύμη και μετά.

Η χρήση των μυλόλιθων είναι λίγο πολύ γνωστή,δηλαδή για την άλεση δημητριακών και για παραγωγή λαδιού από τις ελιές..Στην περιοχή μας μέχρι και πριν μερικά χρόνια υπήρχαν ελαιοτριβεία και Μύλοι που χρησιμοποιούσαν μυλόπετρες (προφανώς όχι της συγκεκριμένης παραλίας καθώς δεν υπάρχουν αναφορές για την χρήση του λατομείου τους νεότερους χρόνους).

Δυστυχώς δεν βρήκα περισσότερες αναφορές και στοιχεία σχετικά με το λατομείο της χερσονήσου του Βρασίδα παρά μόνο από την εργασία του κ.Νίκου Ρουδομέτωφ που υπάρχει σε ηλεκτρονική μορφη στο : http://www.library.teikav.edu.gr/thasiaka/thasiakafiles/t7/t7a11.pdf ενώ το φωτογραφικό υλικο απο το γκρουπ στο facebook : https://www.facebook.com/groups/237739392970511/

Y.Συγνώμη για το συντακτικό και για τα ορθογραφικά λάθη στο κείμενο.

Email επικοινωνιας: ger_zoym@yahoo.gr