ΖΟUμε Νεα Περαμο: 2022

Η αναγνωριση της Νεας Περαμου ως Κοινοτητα.
Επισημα πλεον με το ΦΕΚ 171Α - 11/07/1925 η Νεα Περαμος αναγνωριζεται ως Κοινοτητα.
Στο πλαισιο απο το ΦΕΚ η αναφορα του διαταγματος.

Η Νέα Πέραμος Καβάλας και η Νέα Πέραμος στην Αττική αποτελούν την ιστορική συνέχεια της Περάμου της Κυζικινής Χερσονήσου στην Μικρά Ασία.Το 2023 η Νέα Πέραμος Καβάλας θα κλείσει 100 χρόνια ''νέας'' ζωής και αυτό το γεγονός το οποίο θα ζήσουμε μου δίνει το κίνητρο να γράψω αυτό το άρθρο με όσα στοιχεία έχω βρει διαδικτυακά,από φίλους, αλλά και από προσωπική έρευνα.Το μεγαλύτερο κίνητρο όμως είναι ότι σαν απόγονος προσφύγων που μέχρι σήμερα φέρω και το επίθετο τους,είναι η υποχρέωση να κρατάω άσβεστη την μνήμη των προγόνων μου και της ίδιας της Περάμου.

Το 1924, οι Περάμιοι, που είχαν εγκατασταθεί και δημιουργήσει μία εύρωστη παροικία στην Κωνσταντινούπολη, (μετά την καταστροφική φωτιά της Περάμου από τους Τούρκους το 1915 και την εξορία που ακολούθησε) διώχθηκαν, αφού έγινε πράξη η υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών Ελλάδας και Τουρκίας, σύμφωνα με τη συνθήκη της Λωζάνης. Το δεύτερο κύμα προσφύγων, φτάνοντας στην Ελλάδα, επέλεξε την παραθαλάσσια περιοχή «Μεγάλο Πεύκο» της επαρχίας Μεγαρίδος, όπου εκεί ίδρυσε την νέα εστία, τη Νέα Πέραμο Αττικής, δηλώνοντας έτσι την καταγωγή και την πολιτιστική ταυτότητα των κατοίκων της.Τον Οκτώβριο του 1922 οι περισσότεροι Περαμιώτες πρόσφυγες είχαν συγκεντρωθεί στην Καβάλα. Στεγάστηκαν προσωρινά σε σπίτια, σε δημόσια κτίρια, σε καπναποθήκες κι όπου αλλού βρισκόταν χώρος. Άμεση ήταν η ανάγκη να βρεθεί ένας τόπος κατάλληλος για μόνιμη εγκατάσταση.

"Στην Καβάλα επιτάξανε όλες τις καπναποθήκες και όσα πλοία ήρθαν, αδειάζανε τους πρόσφυγες στο λιμάνι. Μας παίρνανε με τα κάρα και μας στοιβάζανε μέσα στα καπνομάγαζα. Η βρωμιά έφερε ασθένειες και κυρίως παιδικές, ιλαρά και οστρακιά, η οποία θέριζε τα παιδιά, δέκα δέκα την ημέρα κι εκατό την εβδομάδα είναι λίγα, θέριζε κατά χιλιάδες τα παιδιά..

Μας φόρτωσαν από κει και μας βγάζουν στην Νέα Μήδεια. Τότε δεν είχε παρά βούρλα και κουνούπια, τίποτ' άλλο. Είχε θέρμες, αρρώστια, ελονοσία μεγάλη.

Έλη ήτανε, τίποτ'άλλο».

«Ένα κοπάδι γυναίκες, παιδιά και γέροντες βογκούν δυνατά, κυνηγημένοι απ’ τον ήλιο, απ’ τη στέρηση και από την εξάντληση του δρόμου. Στα πρόσωπά τους, ο ιδρός, ζυμωμένος με τη σκόνη στάζει σα λάσπη. Νέοι άντρες είναι λίγοι. Οι πιο πολλοί του κοπαδιού περπατούν ξυπόλυτοι, κι όλοι σηκώνουν στον ώμο ένα φορτίο, ένα τσουβάλι γεμάτο ή ένα μπόγο.

Αχ Πού μας στέλνουν να ζήσουμε! Πού μα στέλνουν! Θα πεθάνουμε σ’ αυτόν τον άγριο τόπο!»

Έτσι την άνοιξη του 1923 οι πρώτες οικογένειες Περαμιωτών εγκαταστάθηκαν στο συνοικισμό Νέα Μήδεια, που είχε κτιστεί για τους πρόσφυγες από τη Μήδεια της Μαύρης Θάλασσας. Ακολούθησαν κι άλλες Περαμιώτικες οικογένειες αλλά και οικογένειες από τη Διαβατή, το Καστέλι, την Πανορμο, τη Μηχανιώνα την Αρτάκη.

Αρχές του 1928 ο συνοικισμός αναγνωρίστηκε ως Κοινότητα Ν. Περάμου και συγκροτήθηκε το πρώτο Κοινοτικό συμβούλιο με πρόεδρο τον Θεόδωρο Λιώτα. Φτιάχτηκε το σχολείο και τα πρώτα παιδιά αρχίζουν να μαθαίνουν γράμματα.

Οι πρόσφυγες βρήκαν κάποιες έτοιμες εγκαταστάσεις και οικίες από τους παλιότερους πρόσφυγες τους Μτδιάτες ενώ οικοδομικό υλικό χρησιμοποιήθηκε από την Βυζαντινή Ανακτορούπολη (κάστρο).Επίσης συνάντησαν και τον οικισμό καλέ τσιφλίκ που υπήρχε από τα Βυζαντινά χρόνια και πιθανόν να χρησιμοποίησαν και από εκείνον τον οικισμό οικοδομικό υλικό.

Η φωτογραφία του 1917 από την περιοχή Δεκάξι και τα σπίτια που έχτισε το Ελληνικό κράτος για τους πρώτους πρόσφυγες από την Νέα Μήδεια..Αυτά αποτέλεσαν για τους επόμενους πρόσφυγες ,τους Περαμιώτες μια βάση για να ξαναχτίσουν νέες οικίες.


στρατιωτικός χάρτης που απεικονίζει τον προηγούμενο προσφυγικό οικισμό και τον οικισμό Καλέ Τσιφλίκ

Επίσης η κυβέρνηση για την αποκατάσταση των προσφύγων έστειλε 400.000 δραχμές για να χτιστούν σπίτια στις Ελευθερές ενώ ενημέρωσε τους πρόσφυγες ότι θα δοθούν καΐκια για να μεταφέρουν τα πράγματά τους από την Καβάλα προς την Νέα Πέραμο.


Η Ανακτορούπολη κατά τα πρώτα χρόνια έλευσης των Περαμιωτών προσφύγων.Είναι ορατά κάποια κτίρια έξω από τα τείχη του κάστρου

Οι κάτοικοι της περιοχής μετά από μια μακρά περίοδο αναστατώσεων και πολέμων, επιδίδονται με ζήλο κι εργατικότητα στη δημιουργική αναδιοργάνωση της ζωής τους, καθώς άρχιζε μια περίοδος ειρηνικής διαβίωσης.

Το 1932 η περιοχή σείεται από σεισμούς. Ο κόσμος ανάστατος ζει σε σκηνές. Ένα μεγάλο ρήγμα δημιουργείται πίσω από το χώρο που σήμερα βρίσκεται η Αγροτική Τράπεζα. Και προσελκύει την περιέργεια των κατοίκων.

Μικρό το κακό όμως μπροστά στα τόσα δεινά που πέρασαν και δεν μπορεί να ανακόψει μια δημιουργική πορεία της κοινωνίας. Γίνονται δρόμοι βρύσες, ανοίγουν τα πρώτα μαγαζιά

Τα σπίτια αρχίζουν να ομορφαίνουν.

«Πρώτα- πρώτα βάζανε τους τενεκέδες στη σειρά και φύτευαν και κάτι αναιμικά λουλουδάκια. Να βολευτούμε έλεγαν, νάχουμε και λίγο πράσινο. Και κόβανε από το νερό που πίνανε, για να ποτίζουν τα δενδράκια. Κι ασπρίζανε τα σπιτάκια τους, που δεν χώραγαν ξαπλωτά τα πόδια όλης της φαμελιάς και βάζανε και λουλάκι μέσα στον ασβέστη, για να φαίνονται καθαρά τα σπιτάκια τους, σαν τον νέο καθάριο ουρανό που τους σκέπαζε. Και κεντούσαν στα νυχτέρια οι γυναίκες κεντητά για να ομορφαίνουν τα παράθυρα κι όλη την ημέρα μαζί με τους άνδρες τους ιδροκοπούσαν στα χωράφια. Κι όταν ξερίζωσαν απ΄ την ψυχή τους το όνειρο του γυρισμού, τότε η ανάμνηση του χαμένου παράδεισου έγινε αποφασιστικότητα για δράση, για μια καλύτερη ανθρωπινότερη ζωή.

Κι έγιναν οι πρόσφυγες και οι σύνοικοί τους μια καινούργια ανανεωτική δύναμη για την Ελλάδα : Προζύμι της προκοπής.»

Χρόνο με το χρόνο οι βαλτότοποι λιγόστεψαν. Σταμάτησε και η ελονοσία που βαζάνιζε τους κατοίκους.

Με την ευφυΐα και το ανταγωνιστικό πνεύμα, την επιμονή, την αποφασιστικότητα και την εργατικότητα, κατάφεραν να δημιουργήσουν τις βάσεις για την μετεξέλιξη της κοινωνίας τους.

Β'ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Η Νέα Πέραμος εξαιτίας της γεωστρατηγικής της θέσης έπαιξε το ρόλο της κατά την β΄Παγκόσμιο πόλεμο από τον Απρίλιο του 1941 έως και τον Σεπτέμβριο του 1944 καθώς η θέση της πρόσφερε έλεγχο του Αιγαίου .Οι κάτοικοι υποχρεώθηκαν από τους Βούλγαρους κατακτητές να χτίσουν οχυρωματικά έργα τα οποία μέχρι και σήμερα είναι ορατά στους αμμόλοφους,σε ορεινούς όγκους αλλά και εντός του οικισμού ενώ πολλές φορές λεηλατήθηκαν οικονομικά και υλικά.

Από τον Απρίλιο του 1941 οι τοπικές ελληνικές αρχές, πολιτικές, στρατιωτικές και αστυνομικές, αναγκάζονται να παραιτηθούν, πολλοί δε είναι αυτοί που εγκαταλείπουν την περιοχή και μέσω Ν. Περάμου κυρίως αποπλέουν για τα νησιά και τη Νότια Ελλάδα. Παντού εγκαθίστανται εκπρόσωποι του Βουλγάρικου κράτους.. Επιβλήθηκε η χρήση της Βουλγάρικης γλώσσας στις δημόσιες υπηρεσίες, στην εκκλησία, στην εκπαίδευση αλλά και στο εμπόριο.

Τα δεινά της βάρβαρης αυτής κατοχής κτύπησαν και τους κατοίκους των χωριών της δημοτικης ενοτητάς Ελευθερών. Κτίρια και σπίτια επιτάχθηκαν, για να διαμένουν σ΄ αυτά οι Βούλγαροι κατοχικοί άρχοντες, πρόεδροι, αστυνομικοί κλπ από δε τις όποιες σοδειές το 10% μόνο μπορούσαν να κρατήσουν οι ντόπιοι κάτοικοι.

Μια μαρτυρία του Αθανάσιου Καραμπερίδη έλεγε « Οι βούλγαροι τα συγκεντρώνουν όλα. Και αυτό το γάλα από τα οικόσιτα ζώα, κατσίκες, αγελάδες το παίρνουν και δεν αφήνουν ούτε δράμι».

Αλλά δεν ήταν μόνο η ανέχεια, οι στερήσεις. Ήταν και οι ξυλοδαρμοί, τα κάθε είδους βασανιστήρια και οι δολοφονίες. Ο Δημοσθένης Θεοδωρίδης εφημέριος της Ν. Περάμου συνελήφθη στις 31-8-1941, οδηγήθηκε στον πολιτικό Διευθυντή Ν. Περάμου και μετά στην Ελευθερούπολη όπου υπέστη φριχτά βασανιστήρια.

Τραγικός και ο αριθμός των δολοφονηθέντων μετά από μαρτύρια όπως του Κωνσταντίνου Παυλιδάκη και του Φώτη Γιακούλη.

Τέλος του 1944 και η βουλγαρική κατοχή φτάνει στο τέλος της.

Εκτός από τις ανθρώπινες απώλειες οι βούλγαροι καταστρέφουν τα αρχεία της κοινότητας, καταστράφηκε επίσης ο κώδικας της Περάμου της Κυζίκου που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες καθώς και το εικόνισμα της Αγίας Παρασκευής. Ευτυχώς διεσώθη το εικόνισμα του Αγίου Παντελεήμονα το οποίο και σήμερα προσκυνούμε.

Θα χρειαστεί να μπούμε στο δεύτερο μισό του 20 ου αιώνα για να αρχίσει με τη συνδρομή και της ξένης βοήθειας, η ανασυγκρότηση από τα ερείπια που σκόρπισαν οι προηγούμενες δεκαετίες.

Οχυρωματικά έργα και εγκαταστάσεις των Βουλγάρων κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ν. Πέραμο


Οχυρωματικά έργα και εγκαταστάσεις των Βουλγάρων κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ν. Πέραμο

Η παρουσία των Γερμανών συμμάχων των Βουλγάρων στην περιοχή έπαιξε τον ρόλο της.Πολλά από τα οχυρωματικά έργα των βουλγάρων έγιναν με την τεχνογνωσία των γερμανών.Στην φώτο γερμανοί χρησιμοποιούν την παλιά σκάλα της Νέας Περάμου με σκοπό να πάνε στην Λήμνο το 1944


Η παρουσία των Γερμανών συμμάχων των Βουλγάρων στην περιοχή έπαιξε τον ρόλο της.Πολλά από τα οχυρωματικά έργα των βουλγάρων έγιναν με την τεχνογνωσία των γερμανών.Στην φώτο γερμανοί χρησιμοποιούν την παλιά σκάλα της Νέας Περάμου με σκοπό να πάνε στην Λήμνο το 1944

Οι άνδρες του χωριού για μια ακόμη φορά θα συμβάλουν με την προσωπική του εργασία, (συμμετέχοντας στη γνωστή «αγγαρεία») στη δημιουργία οδικού δικτύου , και δικτύου άρδευσης. Πολλά έλη της περιοχής θα μπαζωθούν και καλαμιές θα κοπούν προσθέτοντας νέες εκτάσεις στον πολεοδομικό ιστό της πόλης. Θα ξεκινήσει και ο εξηλεκτρισμός της περιοχής, η οικοδομική δραστηριότητα, θα κάνει τα πρώτα δειλά του βήματα ο τουρισμός και γενικά θα δοθεί μια επιτάχυνση στην οικονομική πρόοδο.

Ξεχωριστά σημαντικό έργο ήταν και η στροφή της γεωργικής παραγωγής από την καλλιέργεια καπνών και σιτηρών στην αμπελοκαλλιέργεια.. Η παραγωγή σταφυλιών αλλά και προϊόντων αυτού, όπως κρασιού και τσίπουρου βελτίωσε κατά πολύ τα εισοδήματα των κατοίκων γεωργών της περιοχής. Η ίδρυση του Αγροτικού συνεταιρισμού συνετέλεσε καθοριστικά, ώστε τα προιόντα της Ν. Περάμου να γίνουν ανταγωνιστικά στις αγορές της Ευρώπης.

Σπουδαίο έργο αποτέλεσε η κατασκευή του παραλιακού δρόμου Αμφίπολης -Καβάλας. Αυτή η παραθαλάσσια Εγνατία άλλαξε θεαματικά τις παραμέτρους τις ζωής των κατοίκων της Ν. Περάμου.

Τη δεκαετία του 60 και του 70 τα πράγματα ήταν ακόμα λιγοστά, περίσσευε όμως η διάθεση και το κέφι. Την εποχή χαρακτήριζε η ανεμελιά και τα γλέντια στήνονταν σε κάθε ευκαιρία.

ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

Οι οικονομικές δραστηριότητες των Περαμίων γενικά σχετίζονταν με την αμπελουργία, την ελαιουργία, τη σηροτροφία (από όπου προέρχονταν και τα σημαντικότερα εισοδήματα των κατοίκων), την παραγωγή οπωροκηπευτικών κτλ. Σημαντικό ρόλο έπαιζαν επίσης η αλιεία και η ναυτιλία. Η Πέραμος είχε εμπορικές συναλλαγές κυρίως με την Πάνορμο. Η επικοινωνία μεταξύ τους διεξαγόταν κυρίως με καΐκια, τα λεγόμενα «παζάρ καΐκια», τα οποία ήταν ιστιοφόρα. Η απόσταση από τη θάλασσα ήταν 2 1/2 ώρες. Δεν έλειπαν εξάλλου εμπορικές συναλλαγές με την Κωνσταντινούπολη. Στην ίδια την Πέραμο υπήρχαν μπακάλικα, μανάβικα, χασάπικα, τεχνίτες (μαραγκοί, χτίστες κτλ.) και έμποροι (κερεστετζήδες, υφασματέμποροι κτλ.) Πατάτες και κάρβουνο προμηθεύονταν από το Καμπέρ Μπαξέ. Τα κρεμμύδια τα έπαιρναν από τις Σκαμνιές και συνήθως τα αντάλλασσαν με σταφύλια. Αγόραζαν επίσης σιτάρι από την Πάνορμο, το οποίο το άλεθαν στους αλευρόμυλους της Περάμου. Έτοιμο ψωμί αγόραζαν από την Πάνορμο και το Αρμενοχώρι. Από την άλλη, τα δικά τους οπωροκηπευτικά οι κάτοικοι της Περάμου τα πωλούσαν στην Πόλη, ενώ τα ψάρια τους στην Πάνορμο (κυρίως παλαμίδες και κολιούς) και το μετάξι στα Μουδανιά. Τέλος, στην περιοχή της Περάμου λειτουργούσαν 14 λατομεία υποκυάνου γρανίτη, τα οποία εκμεταλλεύονταν αλλοδαποί.

Οι παραπάνω γνώσεις στην γεωργία,αλιεία άλλα και στα λοιπά τεχνικά επαγγέλματα βοήθησε ώστε οι πρόσφυγες να ορθοποδήσουν και να εκμεταλλευτούν την τοπογεωγραφία της περιοχής η οποία θύμιζε την χαμένη πατρίδα.Χρόνο με τον χρόνο στην Νέα Πέραμο η αλιεία και οι καλλιέργειες αμπελιού,ελιών σταθεροποίησαν την οικονομία της περιοχής η οποία άρχισε να αναπτύσσεται και να ανοίγει τα φτερά της και σε αγορές εκτός της περιοχής.Φυσικά το γνωστότερο προϊόν της περιοχής ήταν το Σταφύλι.

Παρακάτω και μερικές φωτογραφίες από την περιοχή που βρισκόταν το λατομείο.Υπάρχουν πολλά σπασμένα βράχια που δείχνουν την δραστηριότητα που υπήρχε στο παρελθόν.

Σχετικά με την επαγγελματική δραστηριότητα στην Νέα Πέραμο αναδημοσιεύω από το blog του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Νέας Περάμου το άρθρο του Απόστολου Παπαδημητρίου μέσα από το οποίο υπάρχουν πάρα πολύ σημαντικές πληροφορίες.

(http://sillogosperamou.blogspot.com/p/blog-page_8146.html)

Παραδοσιακά επαγγέλματα στη Ν. Πέραμο. (του Παπαδημητρίου Απόστολου)

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΣΤΗ Ν. ΠΕΡΑΜΟ

"ΧΩΜΑΤΑ ΝΑ ΠΙΑΝΣ, ΜΑΛΑΜΑΤΑ ΝΑ ΓΕΝΤΙ "

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το περιεχόμενο της μικρής αυτής έρευνας πηγάζει από το ενδιαφέρον μου για θέματα σχετικά με την παράδοση και τον πολιτισμό μας. Αλλά και στη θέλησή μου να συμβάλω στην διάδοση και διατήρησή τους.

Στο ξεκίνημα της ενασχόλησής μου με τον πολιτισμό, ως μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου, μου ζητήθηκε να επιμεληθώ τον πρόλογο σε δύο ημερολόγια-λευκώματα, “Η ΠΕΡΑΜΟΣ ΤΟΥ ΧΘΕΣ” και “ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΑΣΧΟΛΙΕΣ ΣΤΗ Ν. ΠΕΡΑΜΟ ΤΟΥ ΧΘΕΣ” που εξέδωσε ο Σύλλογος στις αρχές της δεκαετίας. Αυτή η πρώτη επαφή μου με τον τόπο και τους ανθρώπους ήταν καθοριστική. Αργότερα είχα την ευκαιρία να κατανοήσω καλύτερα την κοινωνικοοικονομική πορεία της περιοχής μας. Ασφαλώς με ένα προσωπικό κριτήριο.

Έτσι λοιπόν βασιζόμενος σε προσωπικές μαρτυρίες ανθρώπων που άσκησαν τέτοια επαγγέλματα, οι ίδιοι ή οι συγγενείς τους, συγκέντρωσα κάποια στοιχεία για τα παραδοσιακά επαγγέλματα. Ας μου συγχωρεθούν τυχών παραλήψεις.

Η μεγάλη αξία της μικρής αυτής έρευνας, είναι η γνωριμία με ανθρώπους εκφραστές της οικονομικής και κοινωνικής ζωής άλλων εποχών, πολλαπλά δύσκολων. Προσεγγίζω με πολύ συγκίνηση αυτές τις αναφορές σε πρόσωπα που διαμόρφωσαν ένα κοινωνικό και πολιτιστικό γίγνεσθαι.

Στόχος είναι να καταγραφούν αυτές οι μνήμες. Να γίνουν οι αναγκαίες συγκρίσεις με το σήμερα. Να αντιληφθούμε την παλιότερη έννοια τοπικό προϊόν, (με τη χρηστική του αξία μόνο περιορισμένη στα γεωγραφικά όρια του δήμου), με την σημερινή παγκοσμιοποιημένη παραγωγή και διακίνηση.

Τα παραδοσιακά επαγγέλματα διακινούσαν προϊόντα χέρι με χέρι. Γνώριζες από πού πήρες κάτι και σε ποιόν το έδωσες. Αυτή ήταν και η αξία του. Η εμπιστοσύνη στον άνθρωπο. Αυτό και το κέρδος. Σήμερα κάθε είδους δραστηριότητα και επάγγελμα ενσωματώνεται άμεσα στη δομή και τους νόμους της παγκοσμιοποιημένης, αχαλίνωτης, φιλελεύθερης αγοράς. Όλα για το κέρδος. Μετά ο άνθρωπος.

Ξεκινώ με μία αναφορά στην ιστορία της περιοχής. Η επόμενη ενότητα, (θα δημοσιεύεται σε συνέχειες και ελπίζω να εμπλουτίζεται) αναφέρεται στα παραδοσιακά επαγγέλματα.

Η εφημερίδα “Συλ..ΛΟΓΟΣ” του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου, είναι το καταλληλότερο μέσο όπου μπορούν να δημοσιευτούν και παράλληλα να φωτιστούν μνήμες συμπολιτών μας, που διασώζουν πολύτιμες πληροφορίες για την ιστορία του τόπου μας. Αποτελεί χρέος του Πολιτιστικού Συλλόγου η καταγραφή της συλλογικής προσπάθειας για την οικονομική ανάπτυξη αυτού του τόπου. Έτσι θα φθάσουμε να κατανοήσουμε και την πολιτιστική. Φιλοδοξία μου είναι να υπάρξουν στο μέλλον και από άλλους πιο επαΐοντες, στοιχεία που συνθέτουν την παράδοσή μας.

Προσωπικά θα ευχαριστήσω δυο εξαίρετα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου, αλλά και της κοινωνίας μας, τους κυρίους Τσέτσο Ευστράτιο και Παγώνη Λευτέρη.

Με αυτό που λέμε “μνήμη ελέφαντα” και οι δύο τους, μας περιγράφουν εικόνες άλλης εποχής. Θυμούνται ονόματα συμπολιτών τους που εργάστηκαν με ζήλο στα σκληρά επαγγέλματα του βαρελά (β’ τσάς), του γανωτή (καλαϊτζής), του τσαγκάρη (κουντουράς), του κτίστη (κάλφας) Μας περιγράφουν με πολύ ζωντάνια τον τρόπο εργασίας πολλών από αυτά τα επαγγέλματα. Άλλωστε το πρώτο από τα επαγγέλματα που περιγράφουμε, αυτό του βαρελά, το ασκούσε ο πατέρας του κυρίου Τσέτσου.

ΜΕΡΟΣ Α.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ.

Στη Νέα Πέραμο εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από την Μικρά Ασία. Φτωχοί και τυραννημένοι άνθρωποι ήταν, παραδαρμένοι, φερμένοι απ’ την Πέραμο της Μικράς Ασίας, στην Κυζικηνή χερσόνησο. Λένε πως διάλεξαν οι ίδιοι αυτό το μέρος.

Σίγουρα αυτή τους η επιλογή τούς δικαίωσε πολύ αργότερα.

Ήταν μακρύς ο δρόμος ως εδώ και δύσκολος. Και ο τόπος ήταν αφιλόξενος και εχθρικός. Ζούνε ακόμα οι άνθρωποι που τον ημέρεψαν. Αυτοί που αυλάκωσαν τα χώματα, που έσπειραν και θέρισαν. Αυτοί που ξανοίχτηκαν στη θάλασσα, που ρυτίδωσαν το μέτωπό τους απ’ την αλμύρα της.

Με τα χρόνια άρχισαν να δημιουργούνται εκείνες οι ανάγκες που επέβαλαν την ύπαρξη επαγγελμάτων όπως ο σιδεράς, ο βαρελάς, ο τσαγκάρης, ο γανωτής. Όταν βελτιώθηκαν οι συνθήκες και καλυτέρεψαν τα πράγματα ήρθε και ο φωτογράφος, ο εποχούμενος κινηματογραφιστής, ο ράφτης για τα κοστούμια των ανδρών, ο ξυλουργός.

Με την κατακόρυφη εκτίναξη της αξίας της γης, θα μετατραπούν σε εισοδηματίες, θα γίνουν εργολάβοι, θα κτίσουν ξενώνες, ταβέρνες και εστιατόρια και θα εναρμονιστούν σε έναν άλλο τρόπο ζωής.

Στα μέσα περίπου του 20ού αιώνα τα παραδοσιακά επαγγέλματα ασκήθηκαν συστηματικά, παρακολουθώντας και τη βιοτεχνική παράδοση άλλων γειτονικών περιοχών, ωστόσο, μετά μάλιστα την αστικοποίηση των μεγάλων πόλεων, ελάχιστοι επαγγελματίες άντεξαν, τον ανταγωνισμό των ευρείας χρήσης καταναλωτικών προϊόντων. Πολλά επαγγέλματα εξαφανίστηκαν ή ξεχάστηκαν αφού οι ανάγκες που τα είχαν επιβάλει έπαψαν να υπάρχουν.

Τα επαγγέλματα αυτά που αποτέλεσαν προϋπόθεση επιβίωσης για τους κατοίκους της Νέας Περάμου , σας περιγράφω.

ΜΕΡΟΣ Β.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ

Ο Β’ ΤΣΑΣ (ΒΑΡΕΛΑΣ )

Βαρέλια κατασκεύαζε στην Ν. Πέραμο ο Κωνσταντίνος Τσέτσος αλλά και ο Μήτσος ο Βαρελάς.

Ο βαρελάς κατασκεύαζε αλλά και επιδιόρθωνε βαρέλια. Το βαρέλι κατασκευαζόταν από ξύλο καστανιάς ή δρυός. Το ξύλο περνούσε από ειδική επεξεργασία και στη συνέχεια κοβόταν σε λεπτές σανίδες. Τις σανίδες εδώ στην Ν. Πέραμο τις λέγανε δούγιες. Τις δούγιες λοιπόν τις βρέχανε για να μπορούν να πάρουν εύκολα την κατάλληλη κλίση. Στη συνέχεια τις ενώνανε και τις δένανε πρόχειρα με σύρμα. Κατόπιν περνούσαν τα σιδερένια στεφάνια και χτυπούσαν, για να σφίξουν καλά.

Τα στεφάνια αυτά όπως μας είπε ο κύριος Τσέτσος ο πατέρας του τα έλεγε “τσιπέρι”. M’ ένα ειδικό εργαλείο, το ματσακόνι τα κτυπούσε ώστε να σφίξουν καλά.. Μετά τοποθετούσαν το καπάκι που το έλεγαν ”φούντη”. Γι’ αυτό και λέγανε τώρα θα “φουντώσουμε” το βαρέλι.

Ήταν δύσκολη δουλειά όχι μονάχα η κατασκευή του βαρελιού, αλλά και η επιδιόρθωσή του. Τα ξύλα του βαρελιού χαλούσαν εύκολα με τον καιρό και από τη συνεχή χρήση. Γιατί τότε στα βαρέλια αποθήκευαν πολλά προϊόντα. Ο βαρελάς τότε έλυνε τα στεφάνια που κρατούσαν τα ξύλα του βαρελιού και έτσι μπορούσε να τα τρίψει και να τα καθαρίσει ή και να αντικαταστήσει τα ξύλα και μετά τοποθετούσε πάλι τα στεφάνια και το βαρέλι ήταν πάλι έτοιμο για χρήση. Οι αποθήκες των σπιτιών τα παλιά χρόνια ήταν

γεμάτες βαρέλια διαφόρων μεγεθών. Κάθε βαρέλι περιείχε και από ένα είδος: κρασί, λάδι, τσίπουρο, τυρί, τουρσί, όσπρια κ.ά

Ο ΠΕΤΡΑΣ, Ο ΜΥΛΩΝΑΣ
KAI Ο …ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗ

       Είναι φορές που μια σελίδα, μια φωτογραφία, μια φράση, λειτουργεί σαν σημαδούρα. Λες, απ’ αυτήν θα πιαστώ. Και αποβιβάζεσαι σε έναν τόπο ξένο που όμως όλα σου φαίνονται γνωστά και οικεία. Σα να ξαναγυρνάς σε μέρη, που μπορεί και να μην έφυγες ποτέ. Μια τέτοια σελίδα πήρα στα χέρια μου. Ξέρεις ότι διαβάζεις κάτι ξένο, κι όμως είναι σαν να το έγραψες εσύ. Οι λέξεις ενός άλλου βάζουν φωτιά στις σκέψεις και στην ψυχή σου.
   Το κείμενο της σελίδας ήταν γραμμένο χειρόγραφα από τον κύριο Γεώργιο Ρουμελιώτη. Ιδρυτικό μέλος του Μ. Π. Σ. αλλά και διατελέσας   πρόεδρος Συλλόγου . Τον ευχαριστώ ιδιαίτερα.
     «Πριν από καιρό, τότε που ο πατέρας μου ο Χριστόδουλος ακόμη ήταν 12 χρονών, ο παππούς μου Αθανάσιος Ρουμελιώτης (Εικόνα 2) που ήρθε πρόσφυγας από την Κύζικο της Μικράς Ασίας ασκούσε το επάγγελμα του πετρά. Από το 1923 περίπου και μέχρι το 1940 πίσω από το βενζινάδικο του Τσιτλακίδη υπήρχαν τα ΝΤΑΜΑΡΙΑ-ΛΑΤΟΜΕΙΑ ΠΕΤΡΑΣ.
Με σφυρί και με καλέμι έκοβαν κυβόλιθους διαστάσεων 15Χ15Χ25 τους οποίους χρησιμοποιούσαν στο στρώσιμο των δρόμων. Ο παραλιακός της Καβάλας, αλλά και εδώ στην Πέραμο στην αποβάθρα, ήταν στρωμένος με τέτοιους κυβόλιθους.

Εικόνα 2
Αθανάσιος Ρουμελιώτης και Ελένη Ρουμελιώτη 1925

Παρόμοια λατομεία στα οποία εργάστηκαν υπήρχαν και στην περιοχή Τόσκα (Παλιό). Εκεί, αφού τους συγκέντρωναν, στην συνέχεια με βάρκες τους μετέφεραν στην Καβάλα όπου και τους πουλούσαν.
   Από την Κύζικο (Πάνορμο) ήρθε πρόσφυγας και ο άλλος παππούς μου ο Γεώργιος Ρουμελιώτης (Μπαλιάς), ο οποίος εκεί στην πατρίδα την Πάνορμο (Εικόνα3) ήταν μυλωνάς. Το ίδιο επάγγελμα έκανε και εδώ. Είχε μύλο με μυλόπετρες στο μέρος όπου τώρα βρίσκεται η κατοικία του Βαγγέλη Σάλιαγκα. Κείνα τα χρόνια όλος ο κόσμος είχε μια μικρή παραγωγή σιταριού, το οποίο έπρεπε να γίνει αλεύρι στους μύλους της περιοχής. Μ΄ αυτό το αλεύρι οι νοικοκυρές έφκιαχναν το ψωμί τους. Τότε κάθε σπίτι σχεδόν είχε στην αυλή του φούρνο όπου έψηναν τα ψωμιά».


Εικόνα 3
Οικογένεια Γεωργίου Ρουμελιώτη (Μπαλιά) 1925
           Κάπως έτσι ο κύριος Ρουμελιώτης με βοηθάει να αποκαταστήσουμε τον διαρραγέντα δεσμό ιστορίας και μνήμης αναφορικά με την εργασία μου για τα παραδοσιακά επαγγέλματα στη Ν. Πέραμο. Εκτιμώ ιδιαίτερα την πράξη του. Αποθησαυρίζοντας τις αναμνήσεις των οικείων του, λίγα σπαράγματα αφηγήσεων, δυο τρεις κιτρινισμένες φωτογραφίες και η εργασία μου αυτή γίνεται ανεκτίμητη. Είναι μια διαδικασία που περιεκτικά έχουν ονομάσει «ιστορικοποίηση των μνημονικών ιχνών».
Και συνεχίζει στην ίδια επιστολή.
«Από την Κύζικο (Κάτω χωριό) ήρθε και ο πατέρας μου Χριστόδουλος 12 ετών το 1922 (εικόνα 4). Πόθος του μου έλεγε και όνειρό του ήταν να ασχοληθεί με τις μοντέρνες για την εποχή, μεθόδους καλλιέργειας νέων ποικιλιών φρούτων, παραγωγή γεωργικών φαρμάκων, τεχνικές εμβολιασμών, καταπολέμηση δάκου της ελιάς.
Αυτή την επιθυμία την έκανε πράξη. Τα δύσκολα εκείνα χρόνια σπούδασε Γεωπονία- Γεωργικές εφαρμογές. Πήρε το πτυχίο του Γεωπόνου γύρω στο 1932 από την σχολή των Ιωαννίνων. Το κράτος του παραχώρησε δωρεάν έκταση 12 στρεμμάτων (δίπλα στο βιολογικό), όπου έφτιαξε υποδειγματικό οπωρώνα με νέες ποικιλίες ροδάκινων, μήλων κ.λ.π. (μπαχτσέ ονόμαζε τον οπωρώνα).Παράλληλα παρήγαγε και χειμερινούς–θερινούς πολτούς διότι δεν υπήρχαν φάρμακα γεωργικά τότε. Επίσης έφτιαχνε φυτώρια με δενδρύλλια μικρά που αγόραζε ο κόσμος. Διατέλεσε για αρκετά χρόνια γεωπόνος στην περιοχή διορισμένος από το κράτος, για να διδάξει στους κατοίκους της περιοχής τις νέες τεχνολογίες στην γεωργική παραγωγή, καθώς το ποσοστό των απασχολούμενων στην γεωργία αντιπροσώπευε το 95% των κατοίκων.

Εικόνα 4
Χριστόδουλος Ρουμελιώτης Γεωπονική Σχολή Ιωαννίνων 1930
Έτσι σε κάθε χωριό μαζεύονταν ομάδες και τους μάθαινε ο πατέρας μου εμβολιασμούς σε άγριες ελιές που υπήρχαν άφθονες στα βουνά. Τους μάθαινε επίσης τρόπους παραγωγής γεωργικών φαρμάκων.
Την επιστολή αυτή σας αποστέλλω να την δημοσιεύσετε στην εφημερίδα του Συλλόγου, για να διαβάσουν οι νέοι και οι νέες την πρότερη κατάσταση του χωριού μας και να τιμήσω τους προγόνους μου, που κάτι πρόσφεραν και αυτοί για να είναι σήμερα η Ν. Πέραμος μια όμορφη πολιτεία. Στην οποία πρωτοεγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από χωριά της Μικράς Ασίας. Την Πέραμο, Αρτάκη, Πάνορμο, Παντήχι, Σκαμιές, Ανατολική Θράκη, Γανοχώρι, Ηρακλίτσα, Μυριόφυτο κ.λ.π.»
Θα ευχαριστήσω τον κ. Ρουμελιώτη ξανά.
   Στην επιστολή του αναφέρεται με κολακευτικά σχόλια για την πορεία του Συλλόγου. Σίγουρα δίνεις άλλη βαρύτητα στα εύσημα που σου αποδίδουν άνθρωποι που υπηρέτησαν πριν από σένα τον ίδιο σκοπό.
   Αλλά και για το υλικό που μου εμπιστεύτηκε. Ουσιαστικά ένα προσωπικό κεφάλαιο, το οποίο δημοσιεύουμε όχι για να γράψουμε ιστορία, αλλά για να ψηλαφίσουμε ότι ακριβώς έχει “κατασχεθεί” από την ιστορία: το βίο συγκεκριμένων ανθρώπων και την συμβολή τους στο γίγνεσθαι της πόλης μας. Επιτελώντας μια εργασία μνήμης ο κύριος Ρουμελιώτης, διόλου επιλήσμων, αποδίδει στην εργασία μου μεγάλη αξία και υπενθυμίσει σε όλους μας ότι οι νεκροί οι “χαμένοι μας”, είναι ο συμβολικός μας πλούτος και ο θησαυρός μας.
“Προσκυνώ τη χάρη σου λαέ μου.
Σκύβω το κεφάλι στα μαρτύριά σου,
και θαυμάζω λαέ μου τα έργα σου”.
Στίχοι από μελοποιημένη δουλειά του Γιάννη Μαρκόπουλου.
συνεχίζεται
Παπαδημητρίου Απόστολος

Εγκαίνια συσκευαστηρίου σταφυλιών της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Παγγαίου στην Νεα Περαμο το ετος 1971

Εγκαίνια συσκευαστηρίου σταφυλιών της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Παγγαίου στην Νεα Περαμο το ετος 1971

Εγκαίνια συσκευαστηρίου σταφυλιών της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Παγγαίου στην Νεα Περαμο το ετος 1971

Εγκαίνια συσκευαστηρίου σταφυλιών της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Παγγαίου στην Νεα Περαμο το ετος 1971

Ι.Ν.ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

Το πρώτο μέλημα των προσφύγων ήταν η ανέγερση Ιερού Ναού. Με επικεφαλής τον αγαπητό τους εφημέριο από την αλησμόνητη πατρίδα, π. Δημοσθένη Θεοδωρίδη ξεκίνησαν οι εργασίες ανεγέρσεως του Ιερού Ναού, τον οποίο αφιέρωσαν στον Αγ. Νικόλαο, και οι οποίες ολοκληρώθηκαν το 1928. Μέχρι τότε τις λατρευτικές τους ανάγκες εξυπηρετούσε μια πρόχειρη κατασκευή- παράγκα η θέση της οποίας ήταν λίγα μέτρα βορειοανατολικά του Ιερού Ναού.

Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του Ιερού Ναού ήταν πέτρες και ξύλα. Έτσι ο Ιερός Ναός Αγ. Νικολάου Ν. Περάμου είναι μια πετρόχτιστη τρίκλιτη Βασιλική , στην οποία το κάθε κλίτος χωρίζεται από τέσσερις κολώνες. Τα εγκαίνια του Ιερού Ναού έγιναν το έτος 1932 από τον τότε Μητροπολίτη Ελευθερουπόλεως Σωφρόνιο Σταμούλη, σύμφωνα με μια επιγραφή η οποία βρέθηκε πάνω στην Αγ. Τράπεζα του Ιερού Ναού.

Πρώτος εφημέριος του Ιερού Ναού διετέλεσε, όπως αναφέρθηκε και ανωτέρω, ο π. Δημοσθένης Θεοδωρίδης. Ο π. Δημοσθένης συνέβαλλε αφενός μεν να στηρίξει τους συγχωριανούς του στο νέο ξεκίνημα τους στην καινούργια πατρίδα τους, αφετέρου να εξωραΐσει τον νέο Ιερό Ναό που με κόπο ανήγειρε η ευσέβεια των Περαμιωτών., και να διαφυλάξει τα κειμήλια που μετέφεραν από την Πέραμο της Κυζίκου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ίδιος αγιογράφησε το μοναδικό πιστό αντίγραφο της εικόνος της Παναγίας Φανερωμένης η οποία ήταν η εφέστιος εικόνα της Ιεράς Μονής Φανερωμένης της επαρχίας Κυζίκου και σήμερα βρίσκεται στο Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι. Το αντίγραφο αυτής το οποίο αγιογράφησε ο π. Δημοσθένης βρίσκεται ως εφέστιος εικών στον Ι. Ν. του Αγ. Νικολάου Ν. Περάμου.

Κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου κατά την οποία η περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας περιήλθε στη Βουλγαρική κατοχή (Β΄Βουλγαρία όπως χαρακτηριστικά ονομάζεται από τους κατοίκους της περιοχής), η Βουλγαρική διοίκηση επέβαλλε στον Ιερό Ναό να λειτουργεί Βούλγαρος ιερέας, οι δε ακολουθίες να τελούνται εις την Βουλγαρική. Δυστυχώς μετά την απελευθέρωση και κατά την αποχώρησή τους, οι Βούλγαροι έκλεψαν όλα τα κειμήλια του Ιερού Ναού (κυρίως εικόνες) τα οποία με κόπο και κίνδυνο της ζωής τους μετέφεραν οι πρόσφυγες από τους Ιερούς Ναούς της Κυζίκου, αφήνοντας στον Ιερό Ναό μόνο μία εικόνα του Αγ. Παντελεήμονος και ένα Αρτοφόριο ρωσικής τεχνοτροπίας. Σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων της Ν. Περάμου αφήρεσαν συνολικά σαράντα κιβώτια με ιερά κειμήλια.

Μετά την βουλγαρική κατοχή στον Ιερό Ναό διηκόνησαν κυρίως διάφοροι Ιερομόναχοι προερχόμενοι εξ΄Αγίου Όρους έως την δεκαετία του 1960 όπου εφημέριος του Ιερού Ναού ήταν ο μακαριστός π. Δημήτριος Θεοδωρίδης, κατά σάρκα υιός του π. Δημοσθένους Θεοδωρίδη. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 και για περίπου σαράντα συναπτά έτη, εφημέριος του Ιερού Ναού τοποθετήθηκε από τον μακαριστό Μητροπολίτη Ελευθερουπόλεως κυρό Αμβρόσιο Νικολάου, ο μακαριστός Αρχιμανδρίτης (εκ χηρείας) π. Σάββας Μελίδης. Σήμερα εφημέριος είναι ο Παν. Αρχιμ. Ιερώνυμος Μάγγαλος.

Στον Ιερό Ναό ανήκουν τα παρεκκλήσια του Αγ. Αθανασίου Αμμολόφων Ν. Περάμου και Αγ. Μαρίνης των παιδικών κατασκηνώσεων Ν. Περάμου. Ο Ιερός Ναός πανηγυρίζει του Αγ. Νικολάου (6 Δεκεμβρίου), του Αγ. Παντελεήμονος( 27 Ιουλίου) και της Παναγίας Φανερωμένης (15 Αυγούστου).

Ι.Ν.ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ

Κάπου στις αρχές του εικοστού αιώνα (η Ι Μεραρχία χωρίς να γνωρίζει τον προορισμό της είχε επιβιβαστεί σε 18 πλοία και στις 28 Απριλίου ήταν έτοιμη για αναχώρηση. Η Ι Μεραρχία (4ο και 5ο Συντάγματα Πεζικού και το 1/38 Σύνταγμα Ευζώνων) με αυστηρά μέτρα μυστικότητας και χωρίς να γνωρίζει τον προορισμό της είχε επιβιβαστεί σε 18 πλοία στα λιμάνια των Ελευθερών και της Καβάλας και στον όρμο του Σταυρού και στις 28 Απριλίου ήταν έτοιμη για αναχώρηση. Η αρμάδα με τη συνοδεία αγγλικών και ελληνικών αντιτορπιλικών υπό τη διοίκηση του Άγγλου πλοιάρχου Γκόβερ Γκράνβιλ απέπλευσε το απόγευμα της 30ής Απριλίου) , όταν η χώρα μας είχε βάλει ως στόχο την ανακατάληψη των χαμένων εδαφών της Μικράς Ασίας, η ανάγκη μετακίνησης των στρατιωτικών δυνάμεων, από τον κεντρικό κορμό της χώρας προς την ανατολή, δημιουργούσε περιστασιακά πρόχειρα καταλύματα σε φυσικές οάσεις, όπου στρατοπέδευαν οι άνδρες με σκοπό την ξεκούραση και την ανάκτηση των δυνάμεών του.

Μία τέτοια όαση αποτελούσε και η περιοχή των πεύκων της Νέας Περάμου μπροστά στο φυσικό και ιστορικό λιμάνι των Ελευθερών. Κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας στρατοπέδευσης και συγκεκριμένα ενώ διανυκτέρευε ένα στρατιωτικό τμήμα στην εν λόγω τοποθεσία, τα στρατιωτικά αντίσκηνα δεν έφτασαν για όλους τους στρατιώτες. Έτσι κάποιοι προσπάθησαν να προστατευτούν από τη νυκτερινή υγρασία που εκπέμπει η θαλάσσια αύρα αλλά και από τον ψυχρό αέρα που κατεβαίνει από τις ψηλές κορυφές του Παγγαίου όρους. Ένας από τους στρατιώτες βρήκε καταφύγιο στην κουφάλα ενός αιωνόβιου πλάτανου. Η πλάγια θέση που είχε ο κορμός αυτού του δέντρου αποτέλεσε ένα αναπαυτικό και ζεστό στρώμα, προστατεύοντας τον άνδρα από το νυκτερινό ψύχος. Παρ’ όλη την άνεση που του προσέφερε η αγκαλιά του γιγάντιου δένδρου, κάτι τον ενοχλούσε κατά τη διάρκεια του νυκτερινού ύπνου. Όχι κάποιο φυσικό εμπόδιο αλλά το όραμα μιας γυναίκας με πολύ σοβαρή όψη, που κάτι του θύμιζε. Το επόμενο βράδυ ξαναμπήκε στη ζεστή κουφάλα του δένδρου, για το βραδινό του ύπνο. Όμως αυτήν τη φορά τον ακολούθησε και ένας συνάδελφός του που του ζήτησε να του αφήσει ένα μικρό μέρος, για να μπει κι αυτός.

Αφού ξημέρωσε, τρέχοντας παρουσιάστηκαν στο διοικητή τους και με παραστατικό τρόπο του διηγήθηκαν αυτό που ζήσανε το προηγούμενο βράδυ. Μιλώντας ο στρατιώτης που μπήκε πρώτος στην κουφάλα του δένδρου εξιστόρησε το γεγονός αρχίζοντας από τη φανέρωση της Παναγίας κατά την πρώτη του διανυκτέρευση. Συνεχίζοντας μίλησε και για το δεύτερο βράδυ, για να καταλήξει στα λόγια που τους απηύθυνε η Παναγία: «…καλά τόσος χώρος, τόσα δένδρα υπάρχουν εδώ τριγύρω, κι εσύ διάλεξες να καθήσεις πάνω μου;» Δεν έδωσε σημασία στα λόγια της γυναίκας, είπε, ούτε κατάλαβε ποια ήταν. Το δεύτερο βράδυ όμως, αφού εισήλθε και ο άλλος στρατιώτης, ήταν πιο αυστηρή και τους είπε απευθυνόμενη στoν πρώτο στρατιώτη, «μου φαίνεται πως δεν κατάλαβες τι σου είπα χθές βράδυ και απόψε άφησες να μπει κι άλλος μέσα στο δένδρο».
Αφού άκουσε ο διοικητής αυτήν τη σύντομη και τόσο ζωντανή διήγηση, διέταξε τους δύο στρατιώτες να ψάξουν προσεκτικά μέσα στην κουφάλα του δένδρου. Υπακούοντας στην προσταγή του αξιωματικού οι δύο στρατιώτες πήγαν και μόλις παραμέρισαν μερικά φύλλα αποκαλύφθηκε μια παλαιά εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου.
Παίρνοντας την εικόνα στα χέρια τους με ευλάβεια την παρουσίασαν στο διοικητή τους, ο οποίος σκέφτηκε πως καλό θα ήταν να φτιάξουν ένα μικρό προσκυνητάρι και να την τοποθετήσουν μέσα . Στη συνέχεια η σκέψη αυτή έγινε πράξη και με ότι υλικά είχαν στη διάθεσή τους έφτιαξαν ένα πρόχειρο προσκυνητάρι δίπλα στο δένδρο που ήταν η εικόνα μέχρι τότε.

Το 1938, ο αείμνηστος ιερέας Δημοσθένης Θεοδωρίδης αγιογράφησε ένα πιστό αντίγραφο της Παναγίας Φανερωμένης, μικρότερων διαστάσεων που όμως για τους κατοίκους της Νέας Περάμου έχει ιδιαίτερη συναισθητική και θρησκευτική αξία

Το 1945, στην ίδια θέση, με χρήματα των κατοίκων της περιοχής ανεγέρθη ένα μεγαλύτερο παρεκκλήσι

Το 1972 στρατιώτες της 5ης μοίρας κάνουν μία επέκταση του μικρού ναού. Έτσι το μικρό εξωκλήσι, που για να μπει κάποιος μέσα έπρεπε να κατέβει δύο σκαλάκια, υψώθηκε και επιμηκύνθηκε κατά το ένα τρίτο του προϋπάρχοντος χώρου. Εκείνη την περίοδο άρχισε και η λειτουργική δραστηριότητα στο προσκύνημα και αυτή μόνο κατά την περίοδο του δεκαπενταύγουστου.
Ο μακαριστός μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως κ.κ. Αμβρόσιος καθιέρωσε την τέλεση του πανηγυρικού εσπερινού στο προσκύνημα.

Δυστυχώς, η οβάλ εικόνα της Παναγίας κλάπηκε το 1977 μαζί με τάματα και αφιερώματα, έκτοτε κανείς δεν την είδε.

Στις 27 Νοεμβρίου του 1987 και στις οκτώ το βράδυ ξέσπασε φωτιά από αναμμένη κανδήλα.

Χάρη στις ιδιωτικές πρωτοβουλίες ο νέος ναός έχει την σημερινή του μορφή

ΕΚΘΕΣΗ ΜΕ ΚΕΙΜΗΛΙΑ ΓΙΑ ΤΑ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΠΕΡΑΜΟΥ

Τον Αύγουστο του 2014 ο Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Νέας Περάμου με την βοήθεια των μελων του και κατοίκων πραγματοποίησε μια έκθεση στο Παλιό Τελωνείο με οικογενειακά κειμήλια τα οποία κατέγραψα σε φωτογραφίες και τα παραθέτω παρακάτω.

...ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ

Όλα αυτά τα χρόνια η Νέα Πέραμος εξελισσόταν και χρόνο με τον χρόνο μεγάλωνε.Άρχισε να παρουσιάζει την 10ετια του 70' επισκέψεις από τουρίστες τους καλοκαιρινούς μήνες ενώ η ανοικοδόμηση παρουσίαζε αυξητικές τάσεις καθώς πολίτες από γειτονικές περιοχές αγόραζαν οικίες για να τις χρησιμοποιούν ως ''εξοχικά''για το σαββατοκύριακο η τους καλοκαιρινούς μήνες.
Αυτό έφερε και αύξηση του πληθυσμού,των εμπορικών καταστημάτων αλλά και καταστημάτων που σχετιζόταν με τον τουρισμό.
Η τεράστια ανοικοδόμηση ξεκίνησε την 10ετια του 90' στην οποία επεκτάθηκε και η κοινότητα προς την περιοχή των βάλτων.Η παράλια της Άσπρη Άμμου άρχισε να δέχεται περισσότερους λουόμενους και απέκτησε νέα ονομασία ως Αμμόλοφοι ενώ τα πρώτα beach bar ως καντίνες πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους.
Οι κάτοικοι συνέχιζαν επαγγελματικά να ασχολούνται με την γεωργία στην οποία το Σταφύλι γνώριζε εποχές δόξας αλλά και το καλοκαίρι με την άφιξη τουριστών από την Ευρώπη και κυρίως απο την Γερμανία τα τουριστικά επαγγέλματα γνώριζαν άνθιση.Κάποιοι Περαμιώτες διατηρούν το επάγγελμα του ψαρά με ιδιόκτητα καΐκια όμως πολλοί στράφηκαν και σε τεχνικά επαγγέλματα καθώς η οικοδομή έδωσε εργασία σε αρκετούς τεχνίτες και βοηθούς αυτών.
Η οικονομική κρίση την εποχή των μνημονίων για κάποια χρόνια έβαλε φρένο στην ανοικοδόμηση της περιοχής και κάποιοι έφυγαν μετανάστες σε χώρες του εξωτερικού.
Σήμερα η Νέα Πέραμος μπορεί να θεωρηθεί μια μικρή πόλη.Οι μόνιμοι κάτοικοι υπολογίζονται στους 5000 ενώ το καλοκαίρι ο αριθμός είναι πολλαπλάσιος καθώς υπάρχουν πάρα πολλές κατοικίες αγορασμένες από Έλληνες αλλά και Βαλκάνιους γείτονες οι οποίοι επέλεξαν την περιοχή για την ημιμόνιμη διαμονή τους ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Στην Νέα Πέραμο επισης πάρα πολλά καταλύματα για τους επισκεπτες ενω υπαρχει και πληθος υπηρεσιών όπως ΚΕΠ,Αστυνομία,τραπεζικά καταστήματα και ΑΤΜ ,Λιμενικό Σταθμό,Αγροτικό Ιατρείο αλλά και ιδιωτικά Ιατρεία,βενζινάδικα εντός και εκτός της κοινοτητας,mini και super Market,καταστήματα ηλεκτρονικών,ηλεκτρικών,οικοδομικών,υδραυλικών ειδών,καταστήματα Ένδυσης υπόδησης,συνεργεια οχηματων κτλ.
Επίσης κατά μήκος της παραλιακής ζώνης υπάρχουν καταστήματα όπως ταβέρνες,kafe bar,ζαχαροπλαστεία,snak bar,είδη δώρων,πρωινάδικα.

η παραλιακή την 10ετία του 80'

Διαφορες πληροφοριες:
-Οι σχολικές μονάδες της κοινότητας αποτελούνται απο τρία νηπιαγωγεία,δυο δημοτικά σχολειά,ένα γυμνάσιο και ένα λύκειο.
-Στον αθλητισμό πλέον δραστηριοποιούνται εκτός από ΑΜΣ Βρασίδα τις ακαδημιες του και τους Μαχητές,Σύλλογος αντισφαίρισης,τα παιδιά κάνουν προπόνηση μπάσκετ,στίβο ενώ το καλοκαίρι γίνονται και μαθήματα κολύμβησης.

-Οι εκκλησίες εντός του οικισμού είναι τρεις ,ο Ι.Ν.Αγίου Νικολάου,Ι.Ν. Παναγιάς Φανερωμένης.Ι.Ν.Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης.Στους Αμμόλοφους έχουμε το ξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου και στις Κατασκηνώσεις το ξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας.

- Υπάρχουν 2 λιμάνια,η παλιά αποβάθρα στην οποία βρίσκονται τα περισσότερα ψαροκάικα ενώ κατά καιρούς γίνονται φορτοεκφορτώσεις εμπορικών πλοίων.Στο νεότερο σε κατασκευή λιμάνι που παλιότερα λειτουργούσε και ακτοπλοϊκή γραμμή Ν.Περάμου-Θασου σήμερα φιλοξενεί ψαροκάικα και φέρι μποτ για την μεταφορά φορτηγών προς την Θάσο.

-Από την 10ετία του 70' λειτουργούν ΚΑΑΥ - ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

- Στην Ν.Πέραμο,στην περιοχή των Αμμόλοφων λειτουργούν δυο παιδικές κατασκηνώσεις που φιλοξενούν παιδιά και συλλόγους κατά τους καλοκαιρινούς μήνες

-Η παραλια της Ν.Περάμου και οι Αμμόλοφοι ειναι βραβευμένες με γαλάζιες σημαίες

- Κάθε καλοκαίρι γίνεται το επίκεντρο πολλών καλλιτεχνικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων, που διοργανώνει ο Δήμος σε συνεργασία με τους Πολιτιστικούς Συλλόγους, μέσα στο πλαίσιο του φεστιβάλ, "Στου φεγγαριού τις διαδρομές". Τα ερείπια της αρχαίας Ανακτορούπολης γεμίζουν με ήχους και χρώματα χαρίζοντας στους επισκέπτες όμορφες στιγμές, κάτω από τον έναστρο καλοκαιρινό ουρανό.

- Η πολυήμερη εκδήλωση ''ΠΕΡΑΜΕΙΑ'' του Μορφωτικού Συλλόγου Νέας Περάμου το καλοκαίρι είναι από τις κυριότερες εκδηλώσεις ιστορικής μνήμης που αφορούν την περιοχή μας

Α.Μ.Σ.ΒΡΑΣΙΔΑΣ
Η αθλητική ιστορία του Αθλητικού Μορφωτικού Συλλόγου Βρασίδα αξίζει να αναφερθεί καθώς είναι το πρώτο και παλιότερο αθλητικό σωματείο της κοινότητας και ίσως ακολουθεί παράλληλα την ιστορία της ίδιας της κοινότητας.

Ο Αθλητικός Μορφωτικός Σύλλογος ΄΄ΒΡΑΣΙΔΑΣ΄΄ Ν.Περάμου επίσημα ιδρύθηκε την 31/12/1968 και συνεχίζει μέχρι και σήμερα την πορεία του στον αθλητισμό.Όλες αυτές τις δεκαετίες ζωής, Περαμιώτες,από τα γύρω χωριά αλλά πλέον και ''επαγγελματίες'' στελέχωσαν την ομάδα.Η ομάδα γνώρισε καλές και κακές στιγμές όμως το κυριότερο είναι ότι κράτησε τον αθλητισμό ψηλά στην τοπική κοινωνία όλα αυτά τα χρόνια ενώ και με τις ακαδημίες τα παιδιά και οι νέοι βρίσκουν μια ευκαιρία για διέξοδο.

ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΜΑΧΗΤΩΝ ΝΕΑΣ ΠΕΡΑΜΟΥ

Μεσα απο το αφιερωμα για τα 100 χρονια της Νεας Περαμου αξιζει να αναφερθει και η αθλητικη και οχι μονο δραση του Αθλητικου Ομιλου Μαχητων Ν.Περαμου και τον Δασκαλο Σωκρατη Καραϊτη.Μέσα από 5 γραμμές δεν μπορώ να αναφέρω αναλυτικά την λαμπρή πορεία του συλλόγου και των αθλητών που έβαλαν την Νέα Πέραμο ψηλά στον χάρτη των Μαχητικών Αθλημάτων όλα αυτά τα χρόνια.

Από την 10ετια του 1990 μικροί και μεγάλοι περάσαν από το γυμναστήριο του δασκάλου,γνώρισαν τα μαχητικά αθλήματα,γνώρισαν τον ίδιο τον αθλητισμό.Ο σύλλογος έφερε και φέρνει μέχρι και σήμερα πανελλήνιες διακρίσεις ενώ υπάρχουν αθλητές που διέπρεψαν και διαπρέπουν και σε παγκόσμιο επίπεδο,όπως έκανε στο παρελθόν και ο Δάσκαλος.

οι πρώτοι μαθητές του συλλόγου την 10ετία του 90'

ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΑΣ ΠΕΡΑΜΟΥ

Ο Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος ιδρύθηκε το 1983 από την ανάγκη των κατοίκων του χωριού να διασώσουν μνήμες και μαρτυρίες των προγόνων τους. Αλλά και από την αγάπη τους για την παράδοση και τα ήθη και έθιμα.

Με την διοργανωση εκδηλωσεων μνημης

Ο Σύλλογος έγινε ένας κρίκος, μεταξύ των γενεών που ακολούθησαν.

Είπαν τον καημό τους οι παλαιότεροι και τα σχέδιά τους για τα μελλούμενα οι νεώτεροι..

Έτσι πορευτήκαμε………. με τις θύμησες να γίνονται αφετηρία για καινούργιες προσπάθειες ανάπτυξης και προόδου.

Με την διοργάνωση εκδηλώσεων μνήμης,δρώμενων,μουσικών και χορευτικών εκδηλώσεων,θεατρικών παραστάσεων αλλά και την συμμετοχή του σε εθελοντικές δράσεις,ο σύλλογος αποτελεί την αλυσίδα της ιστορίας που κρατάει την Πέραμο με την Νέα Πέραμο ενωμένες.Ο σύλλογος επίσης δίνει κίνητρο σε παιδιά,νέους αλλά και μεγαλύτερους να αποκτήσουν δεξιότητες μέσα από πλήθος μαθημάτων που παρέχονται σε κάθε σαιζόν.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΑΜΟΥ ΤΗΣ ΚΥΖΙΚΟΥ

1. Ανθρωπογεωγραφία

Η ελληνική ονομασία του οικισμού ήταν Πέραμος (με το όνομα αυτό αναφερόταν στα επίσημα εκκλησιαστικά έγγραφα) και η τουρκική, παραφθαρμένη πιθανότατα μορφή της ελληνικής, Πέραμα (Perama). Ο πληθυσμός της Περάμου την περίοδο πριν από τη Μικρασιατική καταστροφή ανερχόταν σε 3.000 κατοίκους, όλους ελληνορθόδοξους.1 Οι αυξητικές τάσεις του ήταν ιδιαίτερα έντονες κατά την περίοδο από το 1890 ως το 1915, οπότε η Πέραμος καταστράφηκε από μεγάλη πυρκαγιά. Οι περισσότεροι κάτοικοι θεωρούνταν ντόπιοι, υπήρχαν όμως και αρκετοί μετανάστες από τη Μακεδονία και λίγοι από τα νησιά (Κεφαλλονιά, Σίφνο, Χίο). Και στην περίπτωση της Περάμου, όπως και άλλων χωριών της Κυζικηνής Χερσονήσου, η κατάληξη πολλών επιθέτων σε -άκης, όπως και η ομοιότητα διαφόρων τοπωνυμίων με αντίστοιχα της Κρήτης (π.χ. Καστέλλι, Ρόδα, Χαράκι, Γωνιά κτλ.), καθιστά πιθανό οι κάτοικοι της περιοχής να προέρχονται από την Κρήτη. Πάντως, ούτε στην περίπτωση της Περάμου (όπως και στην περίπτωση άλλων χωριών) υπήρχε κάποια προφορική παράδοση των κατοίκων που να θυμίζει αυτή την καταγωγή. Οι κάτοικοι μιλούσαν την ελληνική γλώσσα, με πολλές όμως διαλεκτολογικές ιδιαιτερότητες που πιθανόν να ανάγονται στην κρητική καταγωγή τους. Οπωσδήποτε τόσο η ύπαρξη της Περάμου όσο και άλλων οικισμών, όπως η Διαβατή, το Λαγκάδι, το Καστέλλι, η Μηχανιώνα κτλ. μαρτυρείται τουλάχιστον από το 14ο αιώνα.2 Αυτό σημαίνει ότι ο οικισμός προϋπήρχε της οθωμανικής κατάκτησης της Κρήτης (1645-1669), περίοδος που θεωρείται ως το πιθανό χρονικό όριο ενός εποικισμού. Δεν αποκλείεται πάντως ο εποικισμός να έγινε είτε κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας3 είτε μετά την οθωμανική κατάκτηση, οπότε στην περίπτωση αυτή οι έποικοι Κρήτες ίσως συγχωνεύθηκαν με τον προγενέστερο πληθυσμό του οικισμού.4 Οι Περάμιοι μετά τη Μικρασιατική καταστροφή εγκαταστάθηκαν στη Νέα Πέραμο Καβάλας, στη Νέα Πέραμο Μεγαρίδας, στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα.

2. Διοικητική υπαγωγή και κοινοτική δομή

Η Πέραμος κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα υπήρξε έδρα μουδoυρλικιού. Στο μουδουρλίκι της Περάμου υπάγονταν άλλα τέσσερα χωριά της Κυζικηνής Χερσονήσου: η Μηχανιώνα, το Καστέλλι, η Διαβατή και η Λαγκάδα. Η Πέραμος υπαγόταν με τη σειρά της στο καϊμακαμλίκι της Πανόρμου που ανήκε στο μουτεσαριφλίκι του Μπαλούκεσερ του βιλαετίου Προύσας. Το μουδουρλίκι της Περάμου δημιουργήθηκε το 1898, όταν η Πάνορμος αποτέλεσε ανεξάρτητη έδρα επαρχίας, οπότε τα παραπάνω χωριά αποσπάστηκαν από την επαρχία της Αρτάκης. Ο μουδούρης (διοικητής του μουδουρλικιού) ενοικίαζε το κτήριο στο οποίο ήταν εγκατεστημένο το διοικητήριο. Στην Πέραμο ήταν εγκατεστημένο και υποθηκοφυλακείο, όπου διεκπεραιώνονταν αγοραπωλησίες κτημάτων, ενώ υπήρχε και δήμαρχος, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τη συντήρηση και την καθαριότητα των δρόμων, την καθαριότητα της κωμόπολης κτλ.

Το δημαρχιακό συμβούλιο, όπως και ο ίδιος ο δήμαρχος, τυπικά εκλεγόταν από τους κατοίκους της Περάμου, στην πραγματικότητα όμως στη συγκρότησή του άμεσο ρόλο έπαιζαν ο μουδούρης, ο οποίος επικύρωνε την εκλογή, όπως και οι σπουδαιότεροι προύχοντες της Περάμου. Υπήρχαν χρηματικά πρόστιμα για τη ρύπανση των οδών, ενώ διορίζονταν υπάλληλοι για τη φύλαξη των κτημάτων. Επίσης διοριζόταν πασβάντης (νυχτοφύλακας) για τη φύλαξη του χωριού κατά τη διάρκεια της νύχτας, ενώ υπήρχε και υπάλληλος υπεύθυνος για τη συλλογή φόρων από την πώληση του κρασιού και των ψαριών. Γενικά φορολογούνταν η μεταφορά εμπορευμάτων από και προς την Κωνσταντινούπολη. Δεν ίσχυε όμως το ίδιο για τις εμπορικές συναλλαγές με την Πάνορμο ή τα Μουδανιά. Τέλος, η Πέραμος αποτελούσε έδρα αστυνομικού τμήματος και λιμεναρχείου. Μέσα στο δημαρχιακό συμβούλιο υπήρχε και ένας μουχτάρης με φοροσυλλεκτικές αρμοδιότητες. Κυριότεροι φόροι ήταν ο yol bedeli (γιολ μπεντελί, φόρος για τη συντήρηση των δρόμων), emlak vergisi (εμλάκ βεργκισί, κτηματικός φόρος), papaz bedeli (παπάζ μπεντελί, φόρος για το μητροπολίτη Κυζίκου, όπου υπαγόταν εκκλησιαστικά η Πέραμος, τον οποίο πλήρωναν τα παντρεμένα ζευγάρια και κατά την περίοδο αυτή ανερχόταν στα 12 γρόσια ετησίως), τα ουσούρια (öşür, δηλ. οι δεκάτες) και το bedel (μπεντέλ, στρατιωτικός φόρος). Τις φορολογικές λειτουργίες του μουχτάρη τις επιτηρούσαν δύο φοροεισπράκτορες (tahsildar).

Απευθείας με άμεση ψηφοφορία, σε γενική συνέλευση των κατοίκων που διεξαγόταν στο σχολείο της Περάμου κάθε δύο χρόνια, εκλεγόταν η δημογεροντία (ή, όπως την αποκαλούσαν οι Περάμιοι, η «επιτροπή»). Η δημογεροντία είχε 6 μέλη και ήταν υπεύθυνη για τις εκκλησίες και τα σχολεία της κοινότητας, αλλά και γενικότερα για την προάσπιση του γενικού συμφέροντος της κοινότητας προς την οθωμανική διοίκηση.5

3. Οικιστική δομή και ναοί

Στην Πέραμο υπήρχαν δύο ενορίες-συνοικίες (μαχαλάδες, mahalle): του Αγίου Γεωργίου (δυτικά) και του Αγίου Δημητρίου (ανατολικά), οικιστικά δομημένες γύρω από τις δύο ομώνυμες εκκλησίες της κωμόπολης. Πιο πλούσια ήταν αυτή του Αγίου Γεωργίου, επειδή περιλάμβανε τα οικήματα προς την πλευρά της παραλίας, όπου βέβαια βρίσκονταν το λιμάνι (σκάλα) και τα καφενεία του χωριού. Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου χτίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα. Στο ίδιο σημείο υπήρχε παλαιότερη εκκλησία, η οποία καταστράφηκε από πυρκαγιά (πιθανόν το 1873). Ο Άγιος Γεώργιος ήταν μεγάλη εκκλησία, με δίρριχτη στέγη και καμπαναριό στο ίδιο περίπου ύψος με την εκκλησία. Ο Άγιος Δημήτριος, από την άλλη, ήταν παλαιά πέτρινη εκκλησία, με ξύλινη στέγη, ήταν ίσως 300 ή 400 ετών. Οι κάτοικοι μάλιστα είχαν συγκεντρώσει χρήματα και ήταν έτοιμοι να την γκρεμίσουν και να την ξαναφτιάξουν, τους πρόλαβε όμως η όξυνση των σχέσεών τους με το τουρκικό στοιχείο μετά το 1913 και το σχέδιο αυτό ματαιώθηκε. Εκτός από τον Άγιο Γεωργίο και τον Άγιο Δημήτριο υπήρχαν άλλες δύο εκκλησίες, που ήταν χτισμένες η μία δίπλα στην άλλη: η μία ήταν αφιερωμένη στην Παναγία και η άλλη στους Ταξιάρχες. Ήταν παλαιές μισογκρεμισμένες εκκλησίες που οι κάτοικοι είχαν αποφασίσει να ανακατασκευάσουν ως μία ενιαία. Στην περίπτωση αυτή όμως ανασταλτικό ρόλο έπαιξαν ενδοκοινοτικές διενέξεις μεταξύ των προυχόντων της κωμόπολης, παρόλο που είχε συγκεντρωθεί ένα σημαντικό τμήμα των υλικών για την κατασκευή της εκκλησίας. Επίσης δύο ώρες βορειοανατολικά της Περάμου βρισκόταν το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου της Δάφνης (η Δάφνη ήταν ψαρότοπος, κόλπος αμμουδερός κατάλληλος για ψάρεμα, ακριβώς ανάμεσα στο Καστέλλι και στη Μηχανιώνα), ενώ σε απόσταση μίας ώρας από την κωμόπολη ήταν το μοναστήρι της Παναγίας της Φανερωμένης, γνωστό για την ομώνυμη θαυματουργή εικόνα της, η οποία μετά τη Μικρασιατική καταστροφή μεταφέρθηκε στον πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου στην Κωνσταντινούπολη.6

4. Στοιχεία οικονομίας

5. Εκπαίδευση - σύλλογοι

Η εκπαιδευτική κίνηση στην Πέραμο γνωρίζουμε ότι γνώρισε άνθηση για πρώτη φορά στις αρχές του 19ου αιώνα, με κύριο πρωτεργάτη το μητροπολίτη Κυζίκου Μακάριο (1806-1811) που πρωτοστάτησε στην οργάνωση συστηματικών σχολείων. Από την περίοδο αυτή χρονολογείται η ίδρυση του πρώτου δημοτικού σχολείου. Στις αρχές του 20ού αιώνα (1905) στο μικτό εξατάξιο αυτό σχολείο φοιτούσαν 200 μαθητές υπό την επίβλεψη 3 δασκάλων και 80 νήπια υπό την επίβλεψη μιας νηπιαγωγού, με ετήσια δαπάνη 15.000 γρόσια (ή 150 χρυσές λίρες).7 Στην έκτη τάξη οι μαθητές διδάσκονταν εκτός από ελληνικά, τουρκικά και γαλλικά. Το σχολείο αυτό ήταν χτισμένο στην ανατολική άκρη της παραλίας της Περάμου, στα ριζά του λόφου Κάστρο (μεγάλος λόφος που δέσποζε πάνω από το φυσικό λιμάνι της περιοχής). Το 1911 στην κορυφή του ίδιου λόφου άρχισε να χτίζεται το Παπαδοπούλειο Παρθεναγωγείο με δωρεά του Μικέ Παπαδόπουλου, πλούσιου εμπόρου ταπήτων της Πόλης με καταγωγή από την Πέραμο, και αρχιτέκτονα τον Π.Δ. Φωτιάδη. Τα εγκαίνια του παρθεναγωγείου έγιναν με κάθε επισημότητα τον Αύγουστο του 1913. Οι δάσκαλοι αμείβονταν από την κοινότητα, με συλλογή φόρου από τους κατοίκους που είχαν παιδιά στο σχολείο και μάλιστα αναλογικά με την τάξη στην οποία βρίσκονταν (στα παιδιά των μεγαλυτέρων τάξεων αναλογούσε μεγαλύτερος φόρος). Στο χωριό επίσης υπήρχε και παιδονόμος που ήταν υπεύθυνος για την πειθαρχημένη συμπεριφορά των μικρών μαθητών.

Η εκπαιδευτική κίνηση στην Πέραμο στηρίχθηκε ιδιαίτερα από τις συλλογικές οργανώσεις της παροικίας των Περαμίων στην Πόλη (γύρω στις 200 οικογένειες). Το 1872 ιδρύεται η πρώτη από αυτές, η Φιλεκπαιδευτική Αδελφότης «Η Ελπίς», η οποία λειτούργησε ως το 1882. Το 1907 ιδρύθηκε η Φιλεκπαιδευτική αδελφότητα ο «Ο Ταξιάρχης», η οποία λειτούργησε ως το 1914, ενώ βραχύβια ήταν η δραστηριοποίηση του Ανορθωτικού Συλλόγου των Περαμίων (1919-1922), ο οποίος προσπάθησε να αποκαταστήσει τις καταστροφές που είχε υποστεί ο οικισμός μετά τις διώξεις του 1915.

1. Τον αριθμό αυτό δίνει ο Π. Κοντογιάννης, Γεωγραφία της Μικράς Ασίας (Αθήνα 1921), σελ. 266. Στις αρχές του 19ου αιώνα, σύμφωνα με την Αναγραφή της Κυζίκου, κείμενο ανώνυμου συγγραφέα του 1825, η Πέραμος αριθμούσε γύρω στα 350 σπίτια. Το 1869 ο πληθυσμός της ανερχόταν στους 2.500 κατοίκους, η στατιστική του Οικουμενικού Πατριαρχείου το 1905 αναφέρει τον αριθμό των 3.400 κατοίκων, ενώ έκθεση της Δημογεροντίας Περάμου του 1921 αναφέρει ότι το 1914 ο πληθυσμός έφθανε γύρω στις 5.000 κατοίκους. Για μία σύνοψη των στατιστικών πληροφοριών για τον πληθυσμό της Περάμου, ως την καταστροφή του οικισμού το 1915, βλ. Σγουρίδης, Γ.Α., Η Πέραμος της Κυζίκου. Ιστορία-Λαογραφία-Χρονικά-Αναμνήσεις, έκδ. Συλλόγου Περαμίων-Κυζικηνών (Αθήνα 1968), σελ. 80-82. Ο Α.Ν. Αναγνωστόπουλος, Γεωγραφία της Ανατολής Α΄, Φυσική Κατάστασις της Ανατολής (Αθήνα 1922), σελ. 70, αναφέρει ότι η Πέραμος αριθμούσε 2.500 κατοίκους και 566 σπίτια. Τέλος η στατιστική του Οικουμενικού Πατριαρχείου του 1922 (Patriarcat Oecumenique, Les atrocités kémalistes (Constantinople 1922), σελ. 223) αναφέρεται σε 3.750 κατοίκους.

2. Reşit M. Ertuzun, Kapıdağı Yarımadasi ve Çevresindaki Adalar (Istanbul 1993), σελ. 220.

3. Πιθανόν μετά την εξέγερση των ετών 1268-1274, βλ. Μακρής, Ι.Κ., «Οι κάτοικοι της Κυζικηνής Χερσονήσου», Μικρασιατικά Χρονικά 9 (1961), σελ. 223.

4. Σγουρίδης, Γ.Α., Η Πέραμος της Κυζίκου. Ιστορία-Λαογραφία-Χρονικά-Αναμνήσεις, έκδ. Συλλόγου Περαμίων-Κυζικηνών (Αθήνα 1968), σελ. 33-50.

5. Σγουρίδης, Γ.Α., Η Πέραμος της Κυζίκου. Ιστορία-Λαογραφία-Χρονικά-Αναμνήσεις, εκδ. Συλλόγου Περαμίων-Κυζικηνών (Αθήνα 1968), σελ. 88-98, όπου ο Γενικός Κανονισμός της Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητος Περάμου, ο οποίος καταρτίστηκε το 1910, για τις λειτουργίες και συνθήκες συγκρότησης της δημογεροντίας.

6. Janin, R., Les églises et les monastères des grands centres byzantins (Paris 1975), σελ. 203-205.

7. Βάσει της σχετικής στατιστικής του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Βλ. Ημερολόγιο Εθνικών Φιλανθρωπικών Καταστημάτων Κωνσταντινουπόλεως (Κωνσταντινούπολη 1905), σελ. 18

Στο άρθρο μου θεωρώ ότι θα υπάρξουν και άλλες προσθήκες και διορθώσεις μέχρι το 2023 όπου θα είναι ολοκληρωμένο για τον εορτασμό των 100 ετών.
Προσπάθησα να συλλέξω όσες πληροφορίες βρήκα στο διαδίκτυο από site η από το facebook η όσες πληροφορίες με έδωσαν φίλοι άλλα και ότι μπόρεσα να βρω με προσωπική έρευνα.Ευχαριστώ από καρδιάς όσους βοήθησαν και θα βοηθήσουν στο επόμενο χρονικό διάστημα για ένα πιο ολοκληρωμένο ιστορικό άρθρο.Πολλές από τις πληροφορίες της άντλησα απο το blog του Μορφωτικού Συλλόγου Νέας Περάμου

Παραπομπές:

http://www.hellenicaworld.com/Greece/Geo/gr/NeaPeramosKavalas

html https://lykourinos-kavala.blogspot.com/

https://www.facebook.com/sillogosperamu

sillogosperamou.blogspot.com/

https://www.facebook.com/groups/237739392970511

ΖΟUμε Νεα Περαμο

Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 2022

1923-2023 .100 ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΑ ΠΕΡΑΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ

Παραδοσιακά επαγγέλματα στη Ν. Πέραμο. (του Παπαδημητρίου Απόστολου)