Δευτέρα 22 Ιανουαρίου 2024

Aνακτορούπολη.Ο Οικοδομικός αιμοδότης των προσφύγων και της Ν.Περάμου.

Στα τέλη του 14ου αι. οι Οθωμανοί είχαν ήδη εδραιώσει την
παρουσία τους στη Μακεδονία.Η περιοχή του Παγγαίου καταλαμβάνεται το 1383 και το κάστρο της Αλεκτρυόπολης / Αλεκτορόπολης (10ος και11ος αι.), Ανακτορό(υ)πολης (13ος και
14ος αι.) ή Ελευθερό(υ)πολης (13ος ως 15ος αι.)2 παρακμάζει. Η επισκοπή Ελευθερουπόλεως μαρτυρείται μέχρι και τα μέσα του 15ου αι. ως μοναδική επισκοπή υποκείμενη στη Μητρόπολη των Φιλίππων. Εικάζεται ότι ο οικισμός είχε μεταφερθεί, ίσως, κοντά στο σημε ρινό χωριό Ελευθερές στους πρόποδες του Συμβόλου όρους.
Το Τσιφλίκι του Κάστρου (Kale Çiftlik) αναφέρεται από σύγχρο-
νες πηγές ως ένας μικρός οικισμός στην περιοχή του κάστρου, ο οποίος αριθμούσε διακόσιους κατοίκους πριν από την έναρξη της πρώτης βουλγαρικής κατοχής. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου (1914-1918) στάλθηκαν στην Ανατολική Μακεδονία βουλγαρικά στρατεύματα τα οποία παρέμειναν στην περιοχή από τον Αύγουστο του 1916 ως τον Σεπτέμβριο του 1918, προξενώντας δεινά που έφτασαν τα όρια της γενοκτονίας . Το Καλέ Τσιφλίκ και η Νέα Μήδεια εκκενώθηκαν και λεηλατήθηκαν . Την άνοιξη του 1923, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, άρχισε η εγκατάσταση προσφύγων στην εγκαταλελειμμένη Νέα Μήδεια από την Πέραμο της Κυζικηνής Χερσονήσου Προποντίδας. Το κάστρο φαίνεται ότι
φιλοξένησε έναν αριθμό των νέων κατοίκων της περιοχής, οι οποίοι ίδρυσαν καταλύματα. Στις αρχές του 1928 ο συνοικισμός αναγνωρίστηκε ως Κοινότητα Ν. Περάμου. Ο Γ.Τ. (κάτοικος Ν.Περάμου), πιθανότατα μέσα στη δεκαετία του 1930, χρησιμοποίησε την έκταση που καταλαμβάνει το κάστρο το
οποίο παρέμεινε στην κατοχή του ως το 1970 8 . Το 1982 ολοκληρώθηκε η απαλλοτρίωση με απόφαση νομάρχη.
Το παραπάνω κείμενο είναι από την αρχή της εργασίας που παρουσίασε ο εκλιπών φίλος και Αρχαιολόγος Τάσος Ουλκέρολου στο πρώτο συνέδριο Τοπικής Ιστορίας Παγγαίου.
------------------------------------------------------------------
Πράγματι μετά την πτώση της Βυζαντινής Ανακτορούπολης το Κάστρο αποτέλεσε αιμοδότη των κάτοικων της περιοχής.Ο Οικισμός Kale Tsiflik που ελάχιστα πλέον ερείπια βλέπουμε σε γειτονικές εκτάσεις από το κάστρο και πιθανόν δημιουργήθηκε με την έλευση Οθωμανών κτλ στην περιοχή,φέρει υλικά που μοιάζουν αρκετά με τα υλικά του Κάστρου.
Οι πρώτοι πρόσφυγες στην περιοχή,οι πρόσφυγες από την Μήδεια της Μικράς Ασίας και έφθασαν στην περιοχή της σημερινής Νέας Περάμου τον Σεπτέμβριο του 1914.
Αρχικά οι πρόσφυγες έμεναν σε σκηνές καθώς για να χτιστούν σπίτια χρειαζόταν υποδομές,σχέδια πόλεως κτλ.Έτσι είχε δημιουργηθεί ένας μεγάλος καταυλισμός με σκηνές για 9 μήνες .Στο τέλος της άνοιξης 1915 η κυβέρνηση στέλνει τον μηχανικό Μακρη ο οποίος θα χαράξει το σχέδιο πόλεως με το οποίο θα αρχίζουν να χτίζονται 300 ισόγεια σπίτια ενώ οι ίδιοι τους έφτιαξαν και τον ναό του Αγίου Νικολάου ο οποίος φέρει και πετρόχτιστα ντουβάρια.
Σύμφωνα με πληροφορίες που βρήκα τα περασμένα χρόνια,κάνοντας έρευνα βρήκα τα εξής παρακάτω:
--H Νέα Μήδεια κτίστηκε κοντά στον κόλπο των Ελευθερών το 1914. Έργο της ελληνικής κυβέρνησης για να καλύψει τις οικιστικές ανάγκες των Ελλήνων που εξορίστηκαν ή εγκατέλειψαν εθελοντικά τη Μικρά Ασία.Είχε σύνολο 300 σπίτια.Ευθυγραμμισμένα, απείχε το ένα από το άλλο περίπου 12 μέτρα, και υπήρχε ανάμεσά τους κενό σε όλες τις πλευρές. Όλα τα σπίτια ήταν παρόμοια, είχαν κατασκευαστεί από πέτρα, ήταν ηλιόλουστα και ευάερα και είχαν εμβαδόν 10 επί 6 μέτρα. Βρίσκονταν σε ένα καταπράσινο τοπίο και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σχετική δαπάνη ήταν μεγάλη και ότι υπήρχαν όλες οι προοπτικές ώστε η Νέα Μήδεια στο μέλλον να γίνει ένα σημαντικό λιμάνι.
Η ελληνική κυβέρνηση τους είχε δώσει τα αναγκαία γεωργικά εργαλεία και ζώα που ήταν κατάλληλα για τις αγροτικές εργασίες.--
Όπως καταλαβαίνουμε από το παραπάνω,ως οικοδομικό υλικό χρησιμοποιήθηκε η πέτρα και οι πέτρες είτε από την αρχαία πόλη Οισύμη που πιθανόν να ήταν περιμετρικά του λόφου που βρίσκεται η Ακρόπολη της Αρχαίας πόλης (απέναντι από τους πρώτους Αμμόλοφους),είτε από την ίδια την Ανακτορούπολη και τον νεότερο οικισμό Kale Tsiflik.
Αργότερα με την έλευση του Βουλγάρικου Στράτου το 1916 ο οποίος στρατοπέδευσε εντός του κάστρου και άλλαξε και την εσωτερική δομή του για να λειτουργήσει ως στρατόπεδο,πολλά από τα υλικά μετακινήθηκαν η επαναχρησιμοποιήθηκαν για τις ανάγκες του στρατοπέδου.Ο προσφυγικός οικισμός της Νέας Μήδειας καταστράφηκε από αυτούς και μετά την αποχώρηση τους με την υπογραφή της συνθήκες μεταξύ Βουλγαρίας και Συμμαχικών δυνάμεων το Σεπτέμβριο του 1918,άφησαν κατεστραμμένο τον οικισμό αλλά και με φθορές το Κάστρο.
Την άνοιξη του 1923 οι πρώτες οικογένειες Περαμιωτών εγκαταστάθηκαν στο συνοικισμό Νέα Μήδεια, που είχε κτιστεί για τους πρόσφυγες από τη Μήδεια της Μαύρης Θάλασσας. Ακολούθησαν κι άλλες Περαμιώτικες οικογένειες αλλά και οικογένειες από τη Διαβατή, το Καστέλι, την Πανορμο, τη Μηχανιώνα την Αρτάκη.
Οι πρόσφυγες βρήκαν κάποιες έτοιμες εγκαταστάσεις και οικίες από τους παλιότερους πρόσφυγες τους Μηδιάτες ενώ οικοδομικό υλικό χρησιμοποιήθηκε από την Βυζαντινή Ανακτορούπολη (κάστρο).Επίσης συνάντησαν και τον οικισμό καλέ τσιφλίκ που υπήρχε από τα Βυζαντινά χρόνια και πιθανόν να χρησιμοποίησαν και από εκείνον τον οικισμό οικοδομικό υλικό.
Πολλά πετροχτιστα σπιτια τα βρισκουμε εστω και σε κατασταση κατάρρευσης στην εξοδο της Περαμου προς Ελευθερες (στα λεγομενα ΔΕΚΑΞΙ) αλλα και στο κεντρο της κοινοτητας.
Επισης,υπαρχουν υπολλειματα κτιριων περιξ του Καστρου και προς Αμμολοφους οπου φερουν υλικο απο το Καστρο.Τυπικο παραδειγμα το οποιο μπορουμε να δουμε ξεκαθαρα ακομα και σημερα ειναι η λεγομενη ΜΑΓΑΖΑΡΑ,το ελαιοτριβειο που πιθανον λειτουργησε εως την 10ετια του 1950 εξω απο το Καστρο,πριν την αρχη του τσιμεντοδρομου.
Βλεπουμε λοιπον οτι γινοταν μια ανακυκλωση υλικων απο τους αρχαιους,τους βυζαντινους,οθωμανους,προσφυγες και διαπιστωνουμε οτι ο πιθανοτερος οικοδομικος αιμοδοτης ηταν το ιδιο το καστρο,η Ανακτορουπολη.
Στην φωτογραφια του 1950 που συνοδευει το παραπανω αρθρο,βλεπουμε το ελαιοτριβειο εξω απο το Καστρο ενω και καποια αλλα κτιρια τα οποια εβαλα σε κυκλους.
 

 

Καταλογος ονοματων κατοικων που εζησαν στην Περαμο Κυζικου

Κατάλογος ονομάτων κατοίκων που έζησαν στην Πέραμο Κυζίκου και μετέπειτα στις νέες κατοικίες στην Νέα Πέραμο Καβάλας,Νεα Πέραμο Μεγαρίδος,Καβάλα,Θεσσαλονίκη,Αθήνα,Αμερική Ο κατάλογος δεν είναι με την σειρά,θα προσπαθήσω στο επόμενο χρονικό διάστημα να βάλω τα ονόματα σε σειρά.