ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΛΑΤΟΜΕΙΟ ΜΥΛΟΠΕΤΡΩΝ ΣΤΗΝ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟ ΤΟΥ ΒΡΑΣΙΔΑ (ΝΕΑ ΠΕΡΑΜΟΣ)

Πηγαίνοντας για τον κόλπο του Βρασίδα στην Ν. Πέραμο Καβάλας στην δεύτερη παραλία δεξιά όπως φαίνεται και από την αεροφωτογραφία του google earth υπάρχει ένα μοναδικό θέαμα για την περιοχή μας το οποίο θα αντικρίσει ο επισκέπτης η ο λουόμενος.

Εκεί που σκάει το κύμα και κατά μήκος της παραλίας το έδαφος είναι βραχώδες και γεμάτο περίεργους κύκλους.Η παραλία αυτή ήταν ένα λατομείο Μυλόλιθων η αλλιώς Μυλόπετρων.

Τα γεωλογικά στοιχειά των λατομείων της περιοχής είναι τα ακόλουθα.Το φυσικό κροκαλοπαγές λιθόδεμα είναι ασβεστικός ψαμμίτης.Οι κροκάλες,οι λαπύτες,τα χαλίκια,οι ψηφίδες και η άμμος είναι πετρώματα που προέρχονται απο θρυμμάτισμα άλλων πετρωμάτων και λέγονται θραυσματογενοι η κλασσικά πετρώματα.Η ιδιότητα τους να κατακάθονται στα νερά που τα μεταφέρουν τους δίδει και την ονομασία ιζηματογενών πετρωμάτων.Στην περίπτωση που οι κροκάλες,οι λαπύτες,τα χαλίκια,οι ψηφίδες και η άμμος συγκολληθούν με κάποια ορυκτή συνδετική ύλη η οποία και αυτή κατακάθεται στα νερά των ποταμών η της θάλασσας,σχηματίζονται τα αντίστοιχα πετρώματα,κροκαλοπαγή,λαπυτοπαγή,χαλικοπαγή και από την άμμο ψαμμίτες και αμμόλιθοι.Οι ψαμμίτες ανάλογα με την σύσταση υλικού που συνδέει τους κόκκους μεταξύ τους διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες.

α)Ασβεστικοί ψαμμίτες

β)Ορθοχαλαζίτες

γ)Αργιλικοί ψαμμίτες

δ)Σιδηρομιγοί ψαμμίτες

Όλα τα παραπάνω λιθοδέματα έχουν μεγάλη αντοχή και σκληρότητα.Οι γεωλογικού σχηματισμοί της περιοχής είναι πλειοκαινικοί  (ηλικίας δηλαδή 5 εκατομμυρίων ετών) με θαλάσσιες και υφάλμυρες αποθέσεις.Τα κυρία πετρώματα ειναι ψαμμίτες,μάργες,ασβεστόλιθοι και γύψος θαλάσσιου και υφάλμυρου περιβάλλοντος. 

Το πέτρωμα της παράλιας είναι επί φυσικού κροκαλοπαγές λιθοδέματος.

Η παράλια έχει στρογγυλά κενά διαφόρων διαμέτρων (περίπου από 50cm έως και 1,20cm) που σημαίνει ότι αποκολλήθηκαν με επιτυχία οι λίθοι όπως επίσης φαίνονται λαξευμένοι λίθοι οι οποίοι τελικά δεν ολοκληρώθηκαν (λόγο κακής ποιότητας του πετρώματος,λάθος στην λάξευση,σπάσιμο της πέτρας η κάποιου κομματιού) με τα σημαδια της κυκλικής λάξευσης να παραμένουν ορατά.

Η ανόρυξη των Μυλόλιθων ήταν μια επίπονη διαδικασία καθώς με τα τεχνικά μέσα της εποχής (σφυρί καλέμι) έπρεπε να χαραχθεί ο κύκλος με την διάμετρο που χρειαζόταν,μερική διάνοιξη της οπής του άξονα και μετά κάθετη κοπή του κύκλου με βάση το πλάτος που ήθελαν και υπολογιζόταν στα 20 εως 40 εκατοστά συν περίπου άλλα 5.Οι χαράξεις πάνω στην επιφάνεια του λιθοδεματος άρχιζαν πάντα από κάποια Άκρη του νταμαριού ώστε να είναι δυνατή με πλατύ καλεμι,σφηνα και λοστό η από τα πλάγια οριζόντια αποκοπή του κάτου μέρους του πρώτου μυλολίθου.

Η κάθετη κοπή ήταν αρκετά επιπονη,Για κάθε μυλόλιθο διαμέτρου 1,20cm έπρεπε να πελεκηθεί αυλάκι μήκους 410cm,πλατους τουλάχιστον 10cm και βάθους 25-45cm.Ολα αυτά απαιτούσαν εργασία 3 ήμερων Ακολουθούσε η από τα πλάγια με τα εργαλεία που αναφέρονται παραπανω,οριζοντια αποκοπή του κάτω μέρους.Η κάθετη κοπή ήταν αρκετά επιπονη,Για κάθε μυλόλιθο διαμέτρου 1,20cm έπρεπε να πελεκηθεί αυλάκι μήκους 410cm,πλατους τουλάχιστον 10cm και βάθους 25-45cm.Ολα αυτά απαιτούσαν εργασία 3 ήμερων Ακολουθούσε η από τα πλάγια με τα εργαλεία που αναφέρονται παραπανω,οριζοντια αποκοπή του κάτω μέρους.Η κάθετη κοπή ήταν αρκετά επιπονη,Για κάθε μυλόλιθο διαμέτρου 1,20cm έπρεπε να πελεκηθεί αυλάκι μήκους 410cm,πλατους τουλάχιστον 10cm και βάθους 25-45cm.Ολα αυτά απαιτούσαν εργασία 3 ήμερων Ακολουθούσε η από τα πλάγια με τα εργαλεία που αναφέρονται παραπανω,οριζοντια αποκοπή του κάτω μέρους.

Περίπου ενα ποσοστό εως και 10% ειχε αποτυχημένη αποκόπη

Μετά την αποκοπή οι μυλόλιθοι επεξεργαζόταν επιτόπου με λείανση των πλευρών του ώστε να μην έχουν το παραμικρό ελάττωμα καθώς το κόστος μεταφοράς ήταν υψηλό.

Οι περισσότεροι μυλόλιθοι της περιοχής περίπου το 95% ζύγιζαν απο 700-1100 κιλά,είχαν διάμετρο από 100-120cm και πάχος 25-40cm ενώ το υπόλοιπο 5% είχε διάμετρο 30-40cm και πάχος 15-25cm.

Η χρονολόγηση του λατομείου όπως αναφέρει και στην εργασία του ο κ.Νίκος Ρουδομέτωφ 

(Λατομεία μυλόλιθων στην Περαία Θάσου,η χρήση τους στο νησί και την ενδοχώρα) εξαρτάται από 2 στοιχειά.Το ένα είναι ότι έχουν βρεθεί  αγγεία σε απόσταση 25 μέτρων από τον τελευταίο ίχνος του λατομείου,κορινθιακού τύπου του 6ου αιώνα π.Χ.με λεπτή εγχάρακτη διακόσμηση άρματος και αρματηλάτη.

Το 2ο στοιχείο χρονολόγησης είναι η θέση του λατομείου  που σήμερα όπως φαίνεται και από τις φωτογραφίες βρίσκονται πάνω στο κύμα της θάλασσας άλλα και ως ένα μέτρο μέσα σε αυτήν.
Η θέση του λατομείου και της παραλίας πλήττεται συχνά απο θαλασσοταραχές καθώς βρίσκεται στην πλευρά ανοιχτα του Αιγαίου Πελάγους.Η ανόρυξη των μυλόπετρων προϋπόθετε μια ευκολία κινήσεων και άνεση στην εργασία που σημαίνει οτι δεν έπρεπε να υπήρχε επαφή με την θάλασσα.Ο κ.Ρουδομετωφ στην εργασία του αναφέρει οτι πιθανόν το λατομείο να βρισκόταν πάνω από ένα μέτρο της σημερινής στάθμης της θάλασσας. Θεωρητικά λοιπόν το λατομείο χρονικά δείχνει να συνδέεται με την Αρχαία Οισύμη και μετά.

Η χρήση των μυλόλιθων είναι λίγο πολύ γνωστή,δηλαδή για την άλεση δημητριακών και για παραγωγή λαδιού από τις ελιές..Στην περιοχή μας μέχρι και πριν μερικά χρόνια υπήρχαν ελαιοτριβεία και Μύλοι που χρησιμοποιούσαν μυλόπετρες (προφανώς όχι της συγκεκριμένης παραλίας καθώς δεν υπάρχουν αναφορές για την χρήση του λατομείου τους νεότερους χρόνους).

Δυστυχώς δεν βρήκα περισσότερες αναφορές και στοιχεία σχετικά με το λατομείο της χερσονήσου του Βρασίδα παρά μόνο από την εργασία του κ.Νίκου Ρουδομέτωφ που υπάρχει σε ηλεκτρονική μορφη στο : http://www.library.teikav.edu.gr/thasiaka/thasiakafiles/t7/t7a11.pdf ενώ το φωτογραφικό υλικο απο το γκρουπ στο facebook : https://www.facebook.com/groups/237739392970511/

Y.Συγνώμη για το συντακτικό και για τα ορθογραφικά λάθη στο κείμενο.

Email επικοινωνιας: ger_zoym@yahoo.gr

Ένα νέο άλσος γεννιέται.

Πριν από κάποια χρόνια,δεν θυμάμαι ακριβώς ημερομηνίες, είχαν γίνει προσπάθειες από τον τότε Δήμο Ελευθερών και τον αρμόδιο γεωπόνο του Δήμου για δεντροφυτεύσεις .
Η τακτική του Δήμου ήταν να καλούνται τα σχολειά με τους μαθητές της περιοχής και οι σύλλογοι,αθλητικοί,πολιτιστικοί,μοτολεσχης κ.α. καθώς και εθελοντές οι οποίοι θα βοηθούσαν στις δεντροφυτεύσεις.
Επίσης τις καλές εποχές που δεν υπήρχε η οικονομική  κρίση τα φυτώρια του Δασαρχείου Καβάλας είχαν πληθώρα δέντρων και κάλυπταν την ζήτηση των Δήμων και των φορέων που ήθελαν να κάνουν δεντροφυτεύσεις.
Όταν κατασκευάστηκε ο δρόμος την δεκαετία του 80'με 90'  πάνω από την Ν.Πέραμο άφησε και μια άγονη περιοχή η οποία περιείχε χώμα και βράχους,αποτέλεσμα της κατασκευής του δρόμου.

Ο στόχος του π.Δήμου Ελευθερών και συγκεκριμένα του αρμόδιου γεωπόνου και φυσικά όλων των εθελοντών και συλλόγων που συμμετείχαν στις δεντροφυτεύσεις ήταν να φυτευτεί εκείνη η περιοχή,όπως και έγινε.
Προσωπικά είχα τις αμφιβολίες μου για την συγκεκριμένη τοποθεσία καθώς το χώμα στην ουσία ήταν μπάζα και βράχια που τοποθετήθηκαν εκεί εξαιτίας της κατασκευής του δρόμου και φοβόμουν αν θα μπορούσαν να επιβιώσουν τα μικρά πεύκα σε ένα τόσο σκληρό έδαφος.

Φθάνουμε στο σήμερα και κάνοντας μια βόλτα στην άκρη του βουνού θα διαπιστώσει κανείς οτι υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός νέων πεύκων,διαφόρων μεγεθών να αναπτύσσονται σε ένα δύσκολο έδαφος.Το σημαντικό είναι οτι με την συγκεκριμένη δεντροφύτευση κερδίσαμε ακόμα περισσότερο πράσινο με όλα τα οφέλη του και αξιοποιήθηκε μια περιοχή που πριν μερικά χρόνια ήταν νεκρή απο βλάστηση.
                                                             

Πέρα της ανθρώπινης παρέμβασης με την δεντροφύτευση των πεύκων,στην ίδια περιοχή η φύση απέδειξε για ακόμη μια φορά την δύναμη της με αποτέλεσμα να έχουμε δέντρα που φύτρωσαν και αναπτύχθηκαν πάνω σε βράχια δίπλα στον δρόμο.

Το δασάκι της Ν.Περάμου θα πρέπει να θεωρηθεί δάσος των εθελοντών.
Πριν δεκαετίες όταν πρωτοήρθαν οι πρώτοι Περαμιώτες δεν υπήρχαν δέντρα και οι προγονοί μας έκαναν την πρώτη δεντροφύτευση της οποίας το αποτέλεσμα το βιώνουμε σήμερα.Πριν μερικά χρόνια οι νεότεροι Περαμιώτες δεντροφύτευσαν την ίδια περιοχή η οποία αναπτύσσεται και ελπίζω στο μέλλον να την χαρουνε τα παιδιά μας.













.

Οι καταστροφές κατά την διάρκεια της Βουλγάρικης κατοχής 1916-1918 στην Νέα Μήδεια,Kale Tsifliki,Eλευθερέ

Αφού πήρα την απαραίτητη άδεια από το Ιστορικό και Λογοτεχνικό αρχείο Καβάλας  (http://www.ilak.org/) δημοσιεύω μέρος των στοιχείων που δημοσιεύονται στην εργασία
''ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 1916-18 '' επιμέλειας του κ.Νίκου Ροδομετώφ (http://www.ilak.org/books/kavala_katoxi.pdf) και αναφέρουν και την περιοχή της Νέας Περάμου (Νεα Μηδεια,Kale Tsifliki) και Ελευθερέ  σχετικά με τις καταστροφές που προκάλεσαν τα κατοχικά Βουλγάρικα στρατεύματα κατά την διάρκεια της κατοχής του 1916-1918.

Αεροφωτογραφια της Νεας Μηδειας (σημερινη Ν.Περαμος)

Για την ευρύτερη περιοχή της σημερινής Νέας Περάμου συναντάμε 2 ονόματα της περιοχής όπως Kale Tsiflik και Νέα Μήδεια.Το Kale Tsiflik πρέπει να ήταν οικισμός της σημερινής Περάμου που βρισκόταν κοντά στην Ανακτορούπολη και σύμφωνα με Στατιστική του Ελληνικού Στρατού το 1911 υπήρχαν 30 Ελληνόφωνοι ΄Ελληνες .
Συμφωνα με τα ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 1916-18 η Νεα Μηδεια κτίστηκε κοντά στον κόλπο των Ελευθερών το 1914. Έργο της ελληνικής κυβέρνησης για να καλύψει τις οικιστικές ανάγκες των Ελλήνων που εξορίστηκαν ή εγκατέλειψαν εθελοντικά τη Μικρά Ασία.Είχε σύνολο 300 σπίτια.Ευθυγραμμισμένα, απείχε το ένα από το άλλο περίπου 12 μέτρα, και υπήρχε ανάμεσά τους κενό σε όλες τις πλευρές. Όλα τα σπίτια ήταν παρόμοια, είχαν κατασκευαστεί από πέτρα, ήταν ηλιόλουστα και ευάερα και είχαν εμβαδόν 10 επί 6 μέτρα. Βρίσκονταν σε ένα καταπράσινο τοπίο και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σχετική δαπάνη ήταν μεγάλη και ότι υπήρχαν όλες οι προοπτικές ώστε η Νέα Μήδεια στο μέλλον να γίνει ένα σημαντικό λιμάνι. Την εποχή που οι Βούλγαροι κατέλαβαν αυτήν την περιοχή, 1500 άτομα περίπου κατοικούσαν στη νέα  πόλη. Η ελληνική κυβέρνηση τους είχε δώσει τα αναγκαία γεωργικά εργαλεία και ζώα που ήταν κατάλληλα για τις αγροτικές εργασίες.

Στην εργασία ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 1916-18 βρίσκουμε τα εξής στοιχειά σχετικά με τις καταστροφές που υπέστησαν οι κάτοικοι της περιοχής (Σημερινή Νέα Πέραμος)
α)Περιοχη Kale Tsiflik:

Πληροφορίες που κατατέθηκαν από τον υπολοχαγό πεζικού, Ι. Κουντούνα.

Πληθυσμός κατά την έναρξη της κατοχής              200 

Σημερινός πληθυσμός                                                  17 

Διαφορά                                                                       183 

Πέθαναν στο χωριό κατά το διάστημα της κατοχής 16 

Το χωριό εκκενώθηκε από τους Βούλγαρους, οι οποίοι, ύστερα από την αναχώρηση επιδόθηκαν στη ληστεία και λεηλασία των σπιτιών.


Ελευθερούπολη, 18 Φεβρουαρίου, 3 Μαρτίου 1919
Ο ονομαζόμενος Αλέξανδρος Θ. Αντωνόπουλος, που γεννήθηκε στις Ελευθερές, ηλικίας 32 ετών, κάτοικος Ελευθερών, επάγγελμα γεωργός, αφού ορκίστηκε έκανε την παρακάτω κατάθεση Οι Βούλγαροι κατέλαβαν το χωριό μας τον Αύγουστο του 1916. Στην αρχή στρατοπέδευσαν στα γύρω βουνά. Τον Οκτώβριο του 1916, ο τουρκικός στρατός εισέβαλε στο χωριό μας και φυλάκισε το μεγαλύτερο μέρος των ανδρών του χωριού. Παραμείναμε στη φυλακή περισσότερο από 24 ημέρες, όπου μας έδερναν όλους. Τρεις άντρες μεταξύ μας υπέκυψαν στα χτυπήματα. Οι Βούλγαροι κατέσχεσαν όλη την κτηνοτροφία του χωριού, για την οποία δεν είμαι σε θέση να δώσω ακριβή αριθμό. Εγώ είχα ένα βόδι, μια αγελάδα, ένα βουβάλι και ένα μουλάρι. Οι Βούλγαροι μου τα πήραν όλα. Κατέσχεσαν επίσης όλες τις προμήθειες του χωριού. Οι Τούρκοι άρπαξαν μια νεαρή κοπέλα που την έλεγαν Μαρούδα Λεωνίδα και μέχρι σήμερα δεν έχει επιστρέψει. Λένε ότι την προσηλύτισαν στον Μουσουλμανισμό. Εξορίστηκα μαζί με άλλους απο τους Βούλγαρους και με μετέφεραν στο Δούναβη, όπου και εργαζόμουν στους δρόμους. Ένα μεγάλο μέρος του χωριού ήταν ήδη καταστρεμμένο από τον πόλεμο του 1913.

β)Νέα Μήδεια.

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 

Σήμερα στις 6 Μαρτίου του 1919 οι κ.κ. Dutilh, Γάλλος αντιπρόσωπος, Strologo, αντιπρόσωπος της Μεγάλης Βρετανίας, μετέβηκαν στη Νέα Μήδεια για να ελέγξουν τις πληροφορίες που πήρε η Επιτροπή για την κατάσταση του τόπου.

Σήμερα η πόλη είναι νεκρή. Όλοι οι κάτοικοι έχουν εξαφανιστεί. Τα έπιπλά τους, η κτηνοτροφία τους, έχουν ομοίως εξαφανιστεί. Όλα τα σπίτια τους, χωρίς καμία εξαίρεση, είναι ακατοίκητα. Οι στέγες των σπιτιών, οι πόρτες, τα παράθυρα, τα πατώματα, όλα τα εσωτερικά και εξωτερικά είδη ξυλείας, έχουν αρπαγεί. Δεν απέμειναν παρά μόνο οι σκελετοί των σπιτιών έτσι ώστε να είναι πλέον αδύνατη η κατοίκησή τους. Είναι ένα θέαμα πολύ λυπηρό που αυτή η μικρή πόλη που φτιάχτηκε τόσο συμμετρικά καταστράφηκε επίσης τόσο συστηματικά. Είναι αδύνατο να δικαιολογήσει κανείς την κατεδάφιση αυτή ως αναγκαίο μέτρο στρατιωτικής φύσης. Είναι μια πράξη καθαρού βανδαλισμού, όπου παρόμοια περίπτωση δύσκολα μπορεί κανείς να συναντήσει στην ιστορία. Η επιτόπια έρευνα της Επιτροπής της επέτρεψε να διαπιστώσει την ύπαρξη έργων οχυρωματικού χαρακτήρα στην περιοχή, πράγμα που δείχνει ότι οι Βούλγαροι περίμεναν επίθεση από την θάλασσα σε μια συγκεκριμένη έκταση της περιοχής. Ήταν ακριβώς τα έργα στα οποία εργαζόταν μεγάλος αριθμός ανδρών της περιοχής της Ελευθερούπολης κάτω από τις δύσκολες συνθήκες που περιέγραψαν οι μάρτυρες στις καταθέσεις τους.

Ελευθερούπολη, 16 Φεβρουαρίου / 1 Μαρτίου 1919
Η ονομαζόμενη Παρασκευή Τζαφάμα που γεννήθηκε στη Μήδεια, ηλικίας 50 ετών, κάτοικος Ελευθερούπολης, άνεργη, αφού ορκίστηκε έκανε την παρακάτω κατάθεση. Οι Βούλγαροι, κάμποσο καιρό ύστερα από την εισβολή τους στο χωριό μου τη Μήδεια, έδωσαν διαταγή να εκκενωθεί το χωριό. Ο κόσμος σκορπίστηκε στα γύρω χωριά και λίγο αργότερα εξόρισαν τους άνδρες στη Βουλγαρία. Εγώ κατέφυγα στο Πράβι όπου εργαζόμουν για το βουλγαρικό στρατό, κάτω από τα χτυπήματα των ξύλων των Βουλγάρων στρατιωτών. Όταν επέστρεψα στο χωριό μου, το βρήκα τελείως κατεστραμμένο και μόνο μερικοί τοίχοι είχαν μείνει όρθιοι. Η μικρή μου κόρη πέθανε την εποχή αυτή από την πείνα.

ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ

Ελευθερές 

Πίνακας σύμφωνα με τις δηλώσεις του προέδρου της κοινότητας 

Πληθυσμός κατά την έναρξη της κατοχής               334 

Σημερινός πληθυσμός 219 

Διαφορά 115

Πέθαναν στο χωριό κατά το διάστημα της κατοχής 53 

Εξορίστηκαν στη Βουλγαρία                                       37 

Επέστρεψαν                                                                   12 

Κατασχέθηκαν από τους Βούλγαρους

Ζευγάρια βόδια για όργωμα                                        50 

Άλογα                                                                             10

 Μουλάρια                                                                     10

 Γαϊδούρια                                                                     30

 Πρόβατα                                                                     800

 Όλα αυτά ανήκαν στην ορθόδοξη κοινότητα. Σκότωσαν στο χωριό 7 κατοίκους. Αυτοί σκοτώθηκαν είτε από τους Βούλγαρους είτε από τους Τούρκους που κατείχαν μεγάλα αξιώματα στο χωριό. Η Επιτροπή κατέγραψε δυο βιασμούς οι οποίοι έγιναν γνωστοί στον πληθυσμό, αλλά σύμφωνα με τις καταθέσεις μαρτύρων, έγιναν και πολλοί ακόμα βιασμοί από τους Βούλγαρους.

Ελευθερές, 6 Μαρτίου 1919

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 

Σήμερα στις 21 / 6 Μαρτίου του έτους 1919 στο χωριό Ελευθερές και στην οικία του κ. Δημητρίου Πέϊου, ενώπιον των κ.κ. Strologo, αντιπροσώπου της Βρετανικής κυβέρνησης, Dutilh, αντιπροσώπου της Γαλλικής κυβέρνησης, και του κ. Μιχαήλ Σακελαριάδη, έπαρχου Παγγαίου, ο οποίος εκτέλεσε χρέη διερμηνέα, εμφανίστηκαν οι κάτωθι :
1 ον Ανδρέας Χρυσολόγη Παταριά που γεννήθηκε στην Ελευθερούπολη, κάτοικος Ελευθερών, 38 ετών, εισοδηματίας, Δήμαρχος Ελευθερών.
2 ον Μοσχόπουλος Κυριαζής, που γεννήθηκε στις Ελευθερές, ηλικίας 60 ετών, γεωργός, κάτοικος Ελευθερών.
3 ον Αντώνιος Αυξεντιάδης: που γεννήθηκε στις Σέρρες, 68 ετών, κάτοικος Ελευθερών, δημοδιδάσκαλος.
Όλοι, αφού έδωσαν τον καθορισμένο όρκο, έκαναν την παρακάτω δήλωση :
«Οι Βούλγαροι ήρθαν στο χωριό Ελευθερές στις 14 Αυγούστου 1916. Ήταν ένας λόχος στρατού με 4 αξιωματικούς, τους: Stovanof, Vassilief, Dantchef και Kossof. Στρατοπέδευσαν έξω από το χωριό. Ένα μήνα περίπου μετά την άφιξή τους άρπαξαν χωρίς να πληρώσουν τίποτα όλα τα τρόφιμα του χωριού, τα οποία αποτελούνταν από 30.000 οκάδες περίπου καλαμπόκι, κριθάρι και σίκαλη. Τα αποθήκευσαν όλα στο ρωσικό μοναστήρι του Nousla όπου έμενε ένας Αντισυνταγματάρχης Διοικητής του στρατού της περιοχής. Την ίδια εποχή άρχισε επίσης η επιστράτευση όλων των κατοίκων της περιοχής της Ελευθερούπολης, από 12 – 60 ετών, για να εργαστούν στην κατασκευή χαρακωμάτων από τις ακτές της Μήδειας μέχρι τις εκβολές του Στρυμόνα. Μόνο οι Μουσουλμάνοι εξαιρέθηκαν από τις αγγαρείες αυτές. Οι εργασίες που γίνονταν ήταν όλες χωρίς αμοιβή και οι εργάτες δεν έπαιρναν παρά μόνο 100 δράμια ψωμί καθημερινά, που αποτελούσε και την μοναδική τροφή για αυτούς. Ήταν υποχρεωμένοι να κοιμηθούν στο ύπαιθρο χωρίς κανένα σκέπασμα. Στο μέτρο του δυνατού και ανάλογα με τις ανάγκες τους, οι Βούλγαροι έπαιρναν ζώα από το χωριό και όταν αποχωρούσαν πήραν μαζί και τα ελάχιστα που είχαν απομείνει.
Υπήρχαν στο χωριό και ανήκαν στην ορθόδοξη κοινότητα 50 ζώα για όργωμα, 10 άλογα, 20 μουλάρια, 50 όνοι, 800 πρόβατα περίπου. Όλα αυτά κατασχέθηκαν από το χωριό, καθώς δεν ήταν σε θέση να πληρώσει φόρους. Τον ίδιο καιρό έκλεψαν από τον Ιωάννη Γρηγορίου, ταμία της εκκλησίας, 20 λίρες τουρκικές. Πολλές φορές τη νύχτα έρχονταν στο χωριό οι στρατιώτες μαζί με υπαξιωματικούς, παραβίαζαν τα σπίτια, ενοχλούσαν τους κατοίκους, κατέστρεφαν έπιπλα και έκλεβαν ό,τι έβρισκαν. Στα τέλη Σεπτεμβρίου 1916 ήρθε ένα βουλγαρικό τάγμα, το οποίο απεχώρησε 6 μήνες αργότερα. Ένας λόχος στρατού στρατοπέδευσε έξω από το χωριό και οι άλλοι στρατοπέδευσαν στα γύρω χωριά. Μόλις έφτασαν, κάλεσαν τον δάσκαλο και του ζήτησαν να τους αναφέρει τα ονόματα αυτών που κατέχουν όπλα και επειδή αυτός σιώπησε, τον έδειραν άγρια. Επτά άτομα σκοτώθηκαν στο χωριό μας είτε από τους Τούρκους, είτε μάλλον από τους Βούλγαρους, οι οποίοι είχαν και την ανώτατη διοίκηση του τόπου.
Οι φονευθέντες είναι:
1 ον Κωνσταντίνος Χριστόδουλος, χτυπήθηκε με ρόπαλο από Τούρκους στρατιώτες και πέθανε 7 μέρες αργότερα.
2 ον Γεώργιος Αποστολούδης, τον σκότωσαν στην αυλή του σπιτιού του και
3 ον Καραβασιλικός Θωμάς, ο γαμπρός του.
4 ον Ευστάθιος Χατζηχρήστου, τον σκότωσαν με μαχαίρι στο σπίτι του.
5 ον Μαρία Γεωργίου, αόμματη, την σκότωσαν στο σπίτι της.
6 ον Ανδρέας Χρήστου Καραμπερίδης, τον σκότωσαν με τσεκούρι στο σπίτι του.
 Απόστολος Αθανασίου Μπάμπαλης, εξαφανίστηκε μετά την σύλληψή του στο σπίτι του.

 Οι Τούρκοι στρατιώτες βίασαν μια νεαρή κοπέλα, τη Μαρούδα Λ. και την ανάγκασαν στη συνέχεια να παντρευτεί έναν Τούρκο στρατιώτη και αναχώρησε μαζί του για την πατρίδα του. Είχε καταφύγει στην εκκλησία για να σωθεί αλλά την άρπαξαν από εκεί.
Τη γυναίκα του Κ., την άρπαξαν από το σπίτι της και χτύπησαν θανάσιμα τον πατέρα της. Ήταν μια ομάδα από 24 στρατιώτες και έναν αξιωματικό Βούλγαρο. Την πήγαν έξω στην πόλη και την βίασαν. Έμεινε εκεί αναίσθητη και πέθανε δύο μέρες αργότερα. Ο πατέρας της έζησε και αυτός λίγες μόνο μέρες. Αυτοί οι δυο βιασμοί μας γνωστοποιήθηκαν, αλλά έγιναν και άλλοι στα σπίτια από τους Βούλγαρους.
 Στις 17 Ιουνίου 1917, οι Βούλγαροι συγκέντρωσαν όλους τους άνδρες της Ελληνικής Ορθοδόξου κοινότητας και τους έστειλαν στη Βουλγαρία. Εννέα απ’ αυτούς πέθαναν εκεί. Η θνησιμότητα στο χωριό ήταν μεγάλη στη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής. Έπληξε ιδιαίτερα παιδιά και γέρους. Πριν από τη βουλγαρική κατοχή, η ορθόδοξη κοινότητα είχε 50 σπίτια και 300 κατοίκους περίπου. Τριάντα σπίτια κατεδαφίστηκαν και σήμερα είναι ακατοίκητα. Ο πληθυσμός περιορίστηκε στους 200 κατοίκους. Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι του χωριού δεν υπέφεραν πολλά. Δεκαπέντε από αυτούς επιστρατεύτηκαν δια της βίας και κατετάγησαν στο βουλγαρικό στρατό.

Την ίδια μέρα παρουσιάστηκαν :
 1 ον Μίλια Γεωργίου Αποστόλου, χήρα του Γεωργίου Αποστόλου, 60 ετών, κάτοικος Ελευθερούπολης, όπου και γεννήθηκε, η οποία δήλωσε :
 Στις 26 Δεκεμβρίου 1916 Βούλγαροι και Τούρκοι στρατιώτες ήρθαν στο σπίτι μου. Ζήτησαν από τον άνδρα μου να τους πει που είχε κρύψει τα όπλα. Αυτός δεν απάντησε. Του φέρθηκαν άγρια, τον έριξαν από τη σκάλα στην αυλή του σπιτιού και τον κτύπησαν πολλές φορές με ξύλο. Πέθανε επί τόπου. Μετά λήστεψαν το σπίτι μας. Ένας από τους γιους μου, ηλικίας 30 ετών, ο Φώτιος Αποστόλου, εξορίστηκε στη Βουλγαρία όπου και πέθανε. Ο γαμπρός μου, Βασιλικός Θωμάς, σκοτώθηκε επίσης από τους Τουρκοβούλγαρους.
2 ον Μαρία Βασιλικού, χήρα του Βασιλικού Θωμά, 40 ετών , γεννήθηκε και διαμένει στις Ελευθερές. Δήλωσε :
 Ο άνδρας μου δούλευε στα χαρακώματα. Στις 26 Οκτωβρίου 1916 πιάστηκε από δυο στρατιώτες, τον πήγαν στο χωριό στο σπίτι του Καραμπερίδη στις Ελευθερές και του ζήτησαν να παραδώσει τα πάντα και τα χρήματά του. Τον έριξαν από τις σκάλες κάτω στην αυλή του σπιτιού όπου και του κατάφεραν πολλά χτυπήματα στο κεφάλι. Τον έφεραν ύστερα στο σπίτι μας όπου παρά τις προσπάθειές μας πέθανε δυο μέρες αργότερα. Ο γιος μας ο Νάσος που εξορίστηκε στη Βουλγαρία, επέστρεψε. Μου έκλεψαν 300 λίρες τουρκικές.
3 ον Βαγγέλης Καροφίλης, ηλικίας 46 ετών, που γεννήθηκε στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας, γεωργός, κάτοικος επί του παρόντος Ελευθερών.
 Όταν οι Τούρκοι εξόρισαν τους Έλληνες από τη Μικρά Ασία, ήρθα και εγκαταστάθηκα μαζί με τους πρόσφυγες στη Νέα Μήδεια1 με την φροντίδα της κυβέρνησης. Την εποχή της εισβολής των Βουλγάρων η Νέα Μήδεια αριθμούσε 1480 πρόσφυγες εγκατεστημένους σε 300 σπίτια. Στηναρχή οι Βούλγαροι περιόρισαν τους κατοίκους σε μερικά μόνο σπίτια. Το χωριό αποκλείστηκε. Απαγορεύτηκε η έξοδος των κατοίκων έτσι ώστε έγινε αδύνατη η προμήθεια ακόμα και της ελάχιστης ποσότητας τροφής. Η πείνα δεν άργησε να εκδηλωθεί. Αναγκαστήκαμε να φάμε τα ζώα μας, τα μουλάρια μας, τα γαϊδούρια μας, συμπεριλάβαμε στη διατροφή όλων των ειδών τα χόρτα, ακόμα και τα φίδια. Στη διάρκεια 10 μηνών ο μέσος όρος των θανάτων είχε αυξηθεί. Τον Ιούνιο του 1917, την μέρα του εκτοπισμού μας στη Βουλγαρία, δεν είχαν απομείνει στο χωριό παρά μόνο 450 κάτοικοι. Όλοι είχαν εξοριστεί στη Βουλγαρία. Προσωπικά εγώ κατόρθωσα να καταφύγω στο Δοξάτο καταβάλλοντας 10 Ναπολεόνια σε έναν Βούλγαρο αξιωματικό.
Η κατεδάφιση των σπιτιών (η αφαίρεση όλης της ξυλείας) άρχισε πριν ακόμη από την εξορία. Μετά, το χωριό εκθεμελιώθηκε εντελώς. Η θνησιμότητα ήταν τέτοια που συνέβαινε να έβλεπες νεκρά όλα τα μέλη μιας οικογένειας μέσα στο σπίτι της. Οι άντρες που δούλευαν στα χαρακώματα δεν έπαιρναν παρά μόνο ψωμί και πέθαναν και αυτοί από τις στερήσεις και τα βασανιστήρια. Οι βιασμοί των γυναικών ήταν πολυάριθμοι. Αναφέρουμε την περίπτωση ενός νέου κοριτσιού 16 ετών που ήταν κωφή. Τη βίασε στο σπίτι της ένας Τούρκος αξιωματικός, ενώ ταυτόχρονα δέσανε τον πατέρα της. Εγώ ο ίδιος ήμουν εκείνος που τον έλυσα. Πρόκειται για τον Μ. ο οποίος έκανε τα σχέδια του χωριού. Όλη η κτηνοτροφία του χωριού και τα κινητά υπάρχοντα των κατοίκων εξαφανίστηκαν. Υπήρχαν τουλάχιστον 150 μουλάρια, τα οποία μας τα παραχώρησε για τις ανάγκες μας η ελληνική κυβέρνηση.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Όλα αυτά τα στοιχειά όπως έγραψα και στην αρχή του κειμένου αντλήθηκαν από την εργασία ''ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 1916-18'' του ΙΣΤΟΡΙΚΟ & ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΚΑΒΑΛΑΣ κατόπιν άδειας χρήσης που δόθηκε ύστερα απο αίτηση μου.
Τους ευχαριστώ πολύ για την άδεια χρήσης μέρους της εργασίας τους.Μπορείτε να δείτε ολόκληρη την εργασία τους στο site http://www.ilak.org/books/kavala_katoxi.pdf%CE%B1