 |
| οι φωτογραφίες του τάφου ανήκουν στο αρχείο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας και Θάσου |
 |
| Διατηρείται μέχρι και σήμερα η επιχρισμένη με λεπτό στρώμα λευκού κονιάματος επιφάνεια από την πρόσοψη του μνημείου .οι φωτογραφίες του τάφου ανήκουν στο αρχείο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας και Θάσου |
Στον Δήμο Παγγαίου και συγκεκριμένα κοντά στο χωριό Ορφάνι,σε θέση η οποία δεν είναι επισκέψιμη έχει βρεθεί ο μοναδικός μέχρι στιγμής Μακεδονικός Τάφος του Νομού Καβάλας (εξαιρώ τον Μακεδονικό Τάφο στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων).
Ο Τάφος ανακαλύφθηκε τον Νοέμβριο του 1997 σε αγροτική περιοχή ύστερα από αναφορά αγροτη.
Το ύψος του τάφου φθάνει τα 3.90m,οι εξωτερικές διαστάσεις τα 3,65μ επι 3,65m και έχει έναν θάλαμο.Οι αρχαιολόγοι αναφέρουν ότι θυμίζει αρκετά αντίστοιχους τάφους της Αμφίπολης (που βρίσκεται μόλις 7-8 χιλιόμετρα μακριά).
Ο τάφος ο οποίος από τα ελάχιστα ευρήματα χρονολογείτε στο 2μισο (τέλος) του 4αιωνα π.χ.
Πιθανότατα υπήρξε σύληση κατά την αρχαιότητα ενώ οι αρχαιολόγοι βρήκαν εντός του ταφικού μνημείου και αντικείμενα όπως αποτσίγαρα,μπαταρίες τα οποία δείχνουν ότι νεότεροι λαθρανασκαφείς επιχείρησαν να βρούνε αρχαία αντικείμενα.
Συγκεκριμένα και ύστερα απο αδεια του ιδιου αναδημοσιευω μερος απο την ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ του Νταράκης Κωνσταντίνος - Αρχαιολόγος με τιτλο :
Μακεδονικοί τάφοι στην κάτω κοιλάδα του Στρυμόνα/Αρχαιολογική Τεκμηρίωση Ζητήματα Αποκατάστασης και Ανάδειξης
Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Προστασία, Συντήρηση και Αποκατάσταση Μνημείων Πολιτισμού ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2018
Για τον Μακεδονικό Τάφο του Φάγρητα στην μεταπτυχιακή εργασία ο κ.Νταράκης αναφερει
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ανασκαφές: Ανασκάφηκε και δημοσιεύθηκε το 1997 από την Μαρία Νικολαΐδου-Πατέρα.
Επαναδημοσιεύθηκε εκτενώς το 2008 απότη διεπιστημονική ομάδα των Λ. Λεοντάρης,
Σ. Πλυμάκης , Κ . Χαχλάκης , Μ . Νικολαΐδου-Πατέρα, Γ. Καραδέδος.
Kατάσταση: Συλημένος από την αρχαιότητα και από σύγχρονους αρχαιοκάπηλους.
Τύπος: Μονοθάλαμος καμαροσκεπής με ακάλυπτο δρόμο, σκαμμένο στο φυσικό
έδαφος (εικ. 3.123-3.125). Ομάδα Β1.Επεμβάσεις: Εκπονήθηκε από ομάδα επιστημόνων μελέτη αποκατάστασης,προστασίας και ανάδειξής του.
Νο μ ι κ ή προστασία : ΦΕΚ 1 4 6 5 / Β/26-10-2001.
Περιγραφή: Πρόκειται για μονοθάλαμο τάφο, χωρίς κτιστό δρόμο, με λιτή π ρ ό σ οψη ,
σ υ ν ο λ ι κών ε ξωτ ε ρ ι κών διαστάσεων: 3,65μ. x 3,65μ. και ύψος: 3,90μ.
Βρέθηκε στο επίπεδο του εδάφους καθώς η χωμάτινη τούμπα που τον κάλυπτε έχει
ισοπεδωθεί από την αγροτική καλλιέργεια. Στον τάφο οδηγούσε μια «αυλή»
(διαστ. μήκος: 5μ. x πλάτος: 1,83μ.) με επικλινή δρόμο, σκαμμένο στο φυσικό αμμώδες χώμα. Δεξιά και αριστερά της εισόδου υπάρχει μια απλή κατασκευή,πλάτους: 0,40μ.-0,13μ., για την συγκράτηση
των πλευρικών χωμάτων.Ο θάλαμος, κτισμένος από ντόπιους πωρόλιθους είναι τετράγωνης κάτοψης
(διαστ. μήκος : 2,93μ. x πλάτος: 2,93μ. x ύ ψ ο ς : 3 , 3 0 μ . ) .Οι π λ ά γ ι ο ι τ ο ί χ ο ι σχηματίζονται από τρεις σειρές γωνιόλιθων, ύψους, 0,50μ. και μια τέταρτη σειρά με ύψος 3,30μ., που εσωτερικά λειτουργεί ως καλυπτήρας των τοίχων.
Η τελευταία αυτή σειρά καταλήγει σε ανάγλυφη ταινία με κυμάτια,κάτω από το οποίο σώζονται οπές για την ανάρτηση γιρλαντών ή άλλων αντικειμένων. Επάνω από το γείσο ξεκινά η καμάρα με ακτίνα 1,25μ., αποτελούμενη από 11 σειρές θολιτών , που έχουν διατομή τραπέζιου με καμπύλες ελαφρώς την εσωτερική και εξωτερική τους πλευρά. Η σύληση του τάφου , αρχαία και σύγχρονη , έγινε από το «ψαλίδι» της καμάρας.
Η πρόσοψη του τάφου και οι εσωτερικές παρειές των τοίχων είναι εξαιρετικά καλοδουλεμένες και επιχρισμένες με λεπτό στρώμα λευκού κονιάματος, στο οποίο δεν έχουν σωθεί ίχνη χρώματος (εικ.
3.121-3.122, 3.124). Στο μέσον της πρόσοψης το θυραίο άνοιγμα ,ύψους 1,90μ. και πλάτος 1,10-1,16μ. βρέθηκε σφραγισμένο από γωνιόλιθους, χωρίς να παρουσιάζει στο κατώφλι και ανώφλι , ίχνη μαρμάρινων θυρόφυλλων. Εξωτερικά το άνοιγμα της εισόδου πλαισιώνεται από ανάγλυφο περίθυρο, σε σχήμα Π.
Το εσωτερικό του νεκρικού θαλάμου βρέθηκε πλήρως διαταραγμένο, εξαιτίας της επανειλημμένης σύλησης (εικ. 3.123,3.124). Δύο μικρές θήκες, αριστερά και δεξιά της εισόδου, φαίνεται
πως καλύπτονταν με χοντρές πώρινες πλάκες , φυλάσσοντας τα κτερίσματα και τα καμένα οστά των νεκρών, ελάχιστα τμήματα των οποίων έχουν περισυλλέγει. Ευρήματα: Eξαιτίας της σύλησης έχουν βρεθεί ελάχιστα αντικείμενα: ένα ακέραιο μελαμβαφές άωτο φιαλίδιο , λίγα αβαφή όστρακα
αγγείων, ένα όστρακο ερυθρόμορφου αγγείου , χάλκινα καρφάκια , ένα πολύ μικρό κομμάτι από επίχρυσο περιδέραιο και κομμάτια από μαρμάρινα ταφικά μνημεία. Ακόμη από τα ευρήματα, που
συνδέονται με τον τάφο, ξεχωρίζει μια μαρμάρινη ενεπίγραφη στήλη με το όνομα του νεκρού: ΝΙΚΩΝ ΛΥΣΩΝΟΣ , του 5ου αι . π.Χ . Επιπλέον, βρέθηκε μια δεύτερη σπασμένη στα δύο άκρα, αλλά σώζει ακέραιη παράσταση της «δεξίωσης», ανάμεσα σε έναν ιματιοφόρο νέο και μια γυναίκα μεγαλύτερης ηλικίας με χιτώνα και ιμάτιο. Και οι δύο στήλες ήταν σε δεύτερη χρήση , κάλυπταν το άνοιγμα της εισόδου και ασφαλώς προήλθαν από παλαιότερα ταφικά μνημεία του νεκροταφείου του Φάγρητα , τα οποία καταστράφηκαν κατά την κατασκευή του μακεδονικού τάφου.
Χρονολόγηση: Η ανασκαφέας, βάση του ακέραιου άωτου μελαμβαφές φιαλίδιου, χρονολογεί τον τάφο στο β’ μισό του 4ου αι. π.Χ.
Βιβλιογραφία: Για πρωτογενής δημοσίευση-αναφορές , βλ . Νικολαΐδου-Πατέρα 1997α, σ. 827· της ίδιας 1997β, σ. 567-572, εικ. 1. Γιαεπαναδημοσιεύσεις - αναφορές , βλ . Το uchais, Huber, Philippa-Touchais 2000, σ. 947, εικ. 230· Huguenot 2008, σ. 32, αριθ. 23· Mangoldt 2012, σ. 215-216, αριθ. Β95, πίν. 84,1 (τάφος Ορφάνιο). Για τις δύο λίθινες θήκες,βλ. Αμοιρίδου 2003, σ. 39-40. Για τη νεότερη παρουσίαση του μνημείου και την αποκατάστασή του, βλ. Λεοντάρης κ.ά. 2008.----------
Η ύπαρξη ενός τέτοιου είδους τάφου δείχνει ότι η αρχαία πόλη Φάγρητας που αποτελούσε μέρος του Μακεδονικού Βασιλείου είχε μια ανώτερη κοινωνική τάξη στην οποια πιθανόν ο ένοικος του τάφου και η οικογένεια του να ήταν εκπρόσωποι του Βασιλικού Οίκου η επικεφαλής της Μακεδονικής φρουράς
Ευχαριστώ πάρα πολύ τον αρχαιολόγο Κωνσταντίνος Νταράκης για την χορήγηση άδειας αναδημοσίευσης μέρους της μεταπτυχιακής του εργασίας.
